Vraag jij je af waarom barefoot schoenen wel dan niet beter zijn voor je lichaam, loopplezier en leven? Het antwoord ligt in het ontstaan van de lopende mens, de werking van ons lichaam en de ontwikkeling van schoeisel.

In de realiteit van de verharde moderniteit vinden we inmiddels talloze producten die ons leven stijlvoller, eenvoudiger en comfortabeler maken. Zo ook de (hardloop)schoen met diens stilistische uiterlijk, ondersteuning van de voet en eventueel zachte demping. Een uitvinding die voor een revolutie heeft gezorgd, zowel voor onze voeten als op de consumentenmarkt. 

En dat terwijl je de beste schoen voor een natuurlijk looppatroon schijnbaar niet in een normale winkel koopt. Roept dit meer vragen bij je op? Wanneer je dit artikel in z’n volledigheid leest zul je in z’n volledigheid begrijpen waarom barefoot schoenen passen in een natuurlijke levensstijl.

Waarom barefoot schoenen dragen?

De reden waarom barefoot schoenen in trek zijn is omdat ze de natuurlijke functionaliteit, het looppatroon en de afwikkeling van de voet bevorderen. Een minimalistische schoen zorgt voor minimale interferentie met de natuurlijke beweging van de voet. Kenmerkend voor barefoot schoenen zijn:

• Hoge flexibiliteit voor natuurlijke beweging
• Dunne zooldikte voor optimale sensorische feedback
• Wijdere tenendoos voor natuurlijke groei en uitlijning van tenen
• Geen hiel-tot-teen drop voor ontwikkeling oorspronkelijke voetboog
• Geen stabiliteit of voetondersteuning voor volledige activatie spieren, pezen en ligamenten
• Licht gewicht voor minder ballast

Al met al brengen barefoot schoenen ons het dichtst bij de ervaring van blootsvoets lopen, rennen en sprinten. Maar waar de een in de overtuiging leeft dat we geboren zijn om blootsvoets te rennen, is de ander van mening dat dergelijk gedachtegoed behoort tot een sekte die vasthoudt aan het verleden.

Zowel persoonlijke ervaring, emotie als wetenschap hebben vooralsnog geen uitsluitsel kunnen geven. Er is geen unaniem universeel antwoord op de vraag óf en waarom barefoot schoenen beter zijn dan conventionele schoenen. Rekening houdend met tientallen factoren is er simpelweg nog niet genoeg gedegen wetenschappelijk bewijs voor beiden.

De onduidelijkheid zit ‘m vooral in het feit dat ieder mens anders is. Met een eigen genetische aanleg en persoonlijke ontwikkeling en getraindheid van de voet. Hoe dan ook is barefoot lopen of -rennen geen nieuw fenomeen. Sterker nog, het is de oudste dan wel eerste manier van lopen. 

Het resultaat van miljoenen jaren bioengineering

Om tot een betere afweging te komen waarom barefoot schoenen passen in een natuurlijke levensstijl nemen we een kijkje naar de bouw van de voet. De menselijke voet is uniek onder zoogdieren en erg goed ontworpen om lange afstanden af te leggen. De structuur kent 26 botten, 33 gewrichten, elk met 6 graden bewegingsvrijheid, 19 spieren en pezen, en 107 ligamenten. Om lopen, springen en balanceren mogelijk te maken moeten alle structuren in de voet goed met elkaar kunnen samenwerken en bewegen. 

Anatomie van de voet

Je kunt je voet opdelen in drie delen, je voorvoet, middenvoet en achtervoet.

Je voorvoet bestaat uit je tenen (phalanges) en middenvoetsbeentjes (metatarsalia). Normaal gesproken heb je 5 tenen, bestaande uit 14 kleine botstukjes. Anatomisch gezien zijn je tenen net vingers. Net als vingers hebben je tenen drie kootjes. Behalve je grote teen, die net als je duim maar twee botstukken heeft. Je tenen geven je grip, coördinatie en gevoel tijdens het lopen. Ze zijn belangrijk om balans te houden. Aan je tenen grenzen de middenvoetsbeentjes (metatarsalia), aangeduid met Romeinse leestekens om te duiden om welke teen het gaat. Je grote teen is I en je kleine teen is V.

Ter ondersteuning van je voorvoet en ter controle van je hiel begeeft zich ertussen je middenvoet. Deze bestaat uit vijf voetwortelbeenderen die bij elke stap de zware klap opvangen. Ze zorgen er ook voor dat de voetbogen kunnen roteren en draaien. De werking van de voetboog zorgt voor je menselijk voortbewegen.

Je achtervoet wordt ook wel de hiel genaamd en bestaat uit maar liefst zeven botstukken, waarvan de twee grootsten het sprongbeen (talus) en het hielbeen (calcaneus) zijn. Samen vormen deze het onderste spronggewricht wat voor evenwicht zorgt en de grootste klappen opvangt. 

Voetbogen

Wist je dat jouw voet drie bogen heeft? Twee bogen in de lengterichting van de voet, waarvan een aan de binnenzijde en de ander aan de buitenzijde. Deze bogen zorgen voor de holling van de voet. Hiertussen zit de peesplaat plantar fasciitis. De derde voetboog loopt in dwarse richting van de voet ter hoogte van de middenvoetsbeentjes, net voor de tenen. Alledrie de voetbogen worden gevormd door botstukken, gewrichtsbanden en de spieren van de voet. Gewrichtsbanden en spieren bepalen hoe je voetbogen zich vormen en functioneren. 

Staan de gewrichtsbanden op spanning, dan vormt je voet een stijf geheel. De voet is een stuk soepeler wanneer de gewrichtsbanden ontspannen zijn, waardoor je schokken kunt opvangen. Eventuele afwijkingen in de bouw van je voet kunnen ook worden opgevangen of gecompenseerd door het functioneren van de voetbogen.

De bekendste uitersten van afwijkende voetbogen zijn platvoeten (pes planus) en holvoeten (pes cavus). Platvoeten vormen een goede indicator voor zwakke voetbogen. Heb jij hier last van? Door in barefoot schoenen te lopen en de juiste oefeningen uit te voeren kun jij je platvoeten verhelpen.

Bewegingen en kantelingen voet- enkelcomplex

Je voet kan buigen en strekken, zijwaarts bewegen en kantelen. Je kunt echt alle kanten op. De structuur van onze voet brengt ons in staat om verschillende bewegingen en kantelingen te maken in ons voet-enkel complex. Test onderstaande bewegingen om te kijken hoeveel controle en mobiliteit jij in je voeten hebt.

Dorsaalflexie (tenen naar je toe)

Dorsaalflexie in de enkel is een opwaartse beweging van je tenen en voet in de richting van je scheenbeen en knie. Met het gewricht in een hoek van 30-35 graden beweegt het scheenbeen voorwaarts ten opzichte van de vaststaande voet. Dit is cruciaal voor een juiste lichaamshouding en het efficiënt produceren en toepassen van kracht.

Plantairflexie (op tenen staan)

Plantairflexie is een neerwaartse beweging, weg van het lichaam. Het stelt je in staat om op je tenen te staan, zoals bij ballet. Het is tevens de beweging waarbij je het gaspedaal van een auto indrukt.

Adductie (naar binnen draaien van de voet)

Adductie is de mediale rotatie van de voorvoet met de tenen in de richting van de middellijn van het lichaam. Het beweegt de tenen naar de tweede tenen door activatie van de spieren plantaire interossei en adductor hallucis.

Abductie (naar buiten draaien van de voet)

Abductie is de mediale rotatie van de voorvoet met de tenen weg van de middellijn van het lichaam. Het beweegt de tenen ten opzichte van de tweede teen door activatie van de spieren dorsale interossei, abductor hallucis en abductor digiti minimi.

Inversie (naar binnen kantelen van de voet)

Inversie is de kanteling van de voet naar de middellijn van het lichaam in een mediale oriëntatie, waarbij de zool naar binnen wijst. Het is een gecombineerde beweging van supinatie, adductie en plantairflexie. De beweging vindt plaats in het frontale vlak van de enkel. Als je dat doet sta je op de buitenkant van de voet. 

Eversie (naar buiten kantelen van de voet)

Eversie is de kanteling van de voet weg van de middellijn van het lichaam in een mediale oriëntatie, waarbij de zool naar buiten wijst. De beweging vindt plaats in het frontale vlak van de enkel. Als je dat doet, sta je op de binnenkant van je voet.

Pronatie (schuin naar buiten kantelen van de voet)

Pronatie is een naar buiten draaiende beweging van de middenvoetsbeentjes. Het is een triplanaire beweging in de voet en enkel bij elke stap. Nodig voor krachtabsorptie, en omvat eversie van de achtervoet, abductie van de voorvoet en dorsaalflexie van de talocrurale (enkel) regio’s. De beweging is dus alleen mogelijk wanneer er eversie optreedt. Pronatie treedt op wanneer je gewicht bij elke stap meer aan de binnenkant van je voet ligt. Het is de natuurlijke en normale beweging van de voet en diens landing tijdens wandelen of hardlopen. Bij contact van de voet met grond bij elke stap rolt de enkel en voetboog iets naar binnen of buiten voor schokabsorptie. 

Supinatie (schuin naar binnen kantelen van de voet)

Supinatie, ook wel onderpronatie, is een naar binnen draaiende beweging van de middenvoetsbeentjes. Het is net als pronatie een triplanaire beweging in de voet en enkel bij elke stap. Nodig voor krachtproductie, en omvat inversie van de achtervoet, adductie van de voorvoet en plantairflexie van de talocrurale (enkel) regio’s. De beweging is alleen mogelijk wanneer er inversie optreedt. Supinatie van de voet treedt op wanneer je gewicht bij elke stap op de buitenranden van je voeten ligt. Dit vormt een indicatie dat je niet de juiste spieren gebruikt om correct te lopen wegens een onbalans in de spieren in de voet. 

Voetzolen en vetkussens

Onder onze voeten hebben we voetzolen die bestaan uit vetkussens. Deze bevinden zich onder de voetbotjes bij de bal van de voet en onder het hielbeen. Ze vormen de enige huidplekken waar jij de hele dag met jouw gewicht op staat. De vetkussens beschermen onderliggende botten, pezen, bloedvaten en zenuwen. Ze hebben een schokabsorberende functie én zorgen ervoor dat er onder de druk van de zwaartekracht en jouw gewicht geen doorligwonden ontstaan. 

De vetkussens in je voetzolen zijn niet onschendbaar. Ze kunnen verdunnen en naar voren verplaatsen, waardoor de functie verloren kan gaan. Belangrijk is om te voorkomen dat de vetkussens niet dunner worden. Anders ontstaat er een doorgezakte voorvoet en komen voetbotjes dichter bij de grond. Hierdoor zijn ze beter voelbaar, wat als onaangenaam tot zelfs ondraaglijk pijnlijk kan worden ervaren. 

Ontstaan blootsvoets lopen

Van nature is onze voet dus erg flexibel en kan het alle kanten op bewegen. Zo vormt onze voetboog wanneer het nodig is een stijve hefboom, wat ons het vermogen geeft om te springen en landen. Ook is onze voet dusdanig mobiel om zich aan te passen aan een oneffen ondergrond. Het resultaat van vier miljoen jaar bioengineering. 

Zo’n vier tot zes miljoen jaar geleden evolueerden in Afrika de eerste menselijke voorouders (Homo habilis) om voor het eerst rechtop te lopen. Deze waarschijnlijk toen aapachtige wezens kenden twee fasen in de evolutie van de voet. Ze ontwikkelden zich van bomenklimmers tot uitstekende wandelaars, langeafstandslopers en hardlopers. Hiertoe in staat door hun gebogen voeten, lange achillespees en het vermogen om af te koelen tijdens inspanning door te zweten. 

Gemaakt om op voeten te jagen

Evolutie had het beste voor met onze voorouderen, zodat zij konden jagen. Onze hersenen werden groter, waardoor we meer voedingsstoffen nodig hadden in gebieden van schaarste. Verandering van het klimaat, het milieu en het landschap in Afrika, als gevolg van de verschuiving van tektonische platen, zorgde ervoor dat bossen verdwenen en savanne begon te groeien. 

Door de droogte moest men uitkijken naar een nieuw soort voedsel: vlees. Kortom, het jagen op prooi was funest. Ook al werd het vuur voor het eerst 1.7 tot 2 miljoen jaar geleden gebruikt, was vlees schijnbaar de oplossing. Er werd door vroege mensen gejaagd met stenen, scherpe voorwerpen die minstens 2,6 miljoen jaar geleden zijn ontwikkeld. 

Waar ze niet de snelsten waren, konden onze voorouderen prooi achtervolgen totdat deze de confrontatie aanging of bezweek onder vermoeiing, warmte of beiden. Wij mensen zijn namelijk de enige levensvorm die naast hijgen ook kunnen zweten om af te koelen. Andere dieren kunnen zich tijdens het galopperen niet op deze manier verkoelen, waardoor ze oververhit raken.

Verrassend genoeg werd deze lange afstandsreis gedurende het grootste deel van de menselijke geschiedenis op blote voeten afgelegd. Er zijn aanwijzingen dat schoenen pas ongeveer 30.000 jaar geleden ontstonden. 

De eerste schoen

De Areni schoen, gemaakt van één stuk, was vaak iets van een dierenhuid gewikkeld om onze voet. Denk aan sandalen gemaakt van organisch materiaal. Dit had één simpele reden. Namelijk de bescherming van onze voeten tegen elementen die ze konden beschadigen, zoals scherpe, huid penetrerende of hete oppervlakken.

De omwikkeling van onze voet met flexibel en aansluitend materiaal zorgde ervoor dat onze voeten hun natuurlijke staat behielden. Pas ongeveer 100 jaar geleden veranderden modieuze schoenen de vorm van onze voet. 

Ontstaan van modieuze schoenen

Een studie uit 2014, gepubliceerd op het JOSPT, heeft een tijdlijn uitgeschreven die de ontwikkeling van de moderne schoen in kaart brengt. Hier in chronologische volgorde:

• 1832: Rubberen zolen worden toegevoegd aan de onderkant van de leren schoenen voor meer duurzaamheid.
• 1868: De ontwikkeling van gevulkaniseerd rubber, wat de vorming van een flexibele zool met loopvlak mogelijk maakte. Deze zool was bevestigd aan een bovenwerk van canvas en Keds (mengsel van “kids” en “peds”).
• 1895: J. W. Foster and Sons (nu Reebok) voegde spikes toe onder de voorvoet van de sportschoen en ontwikkelde de eerste hardloopschoenen.
• 1916: Introductie van de sneaker door de fabrikant Goodyear. Zodanig geadverteerd omdat ‘sneakers’ stil waren, watiemand in staat stelde om een ander ‘sneaky’ te besluipen.
• 1926: De vader van de moderne hardloopschoen, Adolf Dassler, introduceert de eerste op maat gemaakte hardloopschoen. Deze schoen had op maat gemaakte spike-patronen en lengtes, afhankelijk van of deze zou worden gebruikt voor hardlopen of sprinten. 
• 1936: Dassler’s schoenen werden gedragen door hardlopers zoals Jesse Owens, en hun succes leidde later tot de oprichting van Adidas.
• 1964: De heer Onitsuka uit Japan produceert het eerste paar hardloopschoenen met demping, de Onitsuka Tiger, wat uiteindelijk leidde tot de oprichting van ASICS (Kobe, Japan). Deze schoenen werden ook in de Verenigde Staten op de markt gebracht door Bill Bowerman, een baancoach van de Universiteit van Oregon, en Phil Knight, een van zijn voormalige studenten. Op 25 januari 1964 besluiten Bowerman en Knight om hun eigen bedrijf op te richten. Blue Ribbon Sports, dat uiteindelijk Nike werd. 
• 1972: Nike ontwikkelt haar eigen versie van de Tiger. De Nike Cortez (Nike, Inc, Beaverton, OR), wat meteen een succes was.

Ontstaan moderne hardloopschoen

Sinds de hardloop explosie in de jaren ‘70 zijn hardloopschoenen synoniem geworden voor sportiviteit. De uitvinding van de hardloopschoen met demping voor de massamarkt lanceerde een mismatch tussen onze biologische- en culturele evolutie. Alle snelle, grote veranderingen op het gebied van schoeisel waren disruptief voor de langzame evolutionaire ontwikkeling van onze menselijke voet over miljoenen jaren.

Een bijzonder feit is dat Bill Bowerman al lang voor Nike schoenen bouwde. Hij liet zich in het ontwerpen inspireren door de observatie van atleten met een focus op prestatie. In 1967 – vijf jaar voor het succes van de Nike Cortez – publiceerde hij het boek ‘Jogging’, waarmee de hardloopbeweging op gang kwam. 

Vanuit de hele States kwamen mensen naar Bowerman om te leren joggen en rennen. Veel van deze mensen meldden zich in al hun ongetraindheid met klachten aan hun achillespees, hiel en hun kuit. Voor een rollende afwikkeling van de voet besloot Bowerman tot een hiellift van 1.5 cm op basis van wat artsen hem adviseerden.

Belangrijk detail is hier dat Bowerman zich voor de hiel-tot-teen drop niet liet inspireren door atleten. Nee, de hiel-tot-teen drop was er voor algemene mensen die gewend waren geraakt aan comfortabele ondersteuning van modern schoeisel. Hun behoefte lag bij een schoen die het ongemak tijdens het rennen neutraliseerde. Dit brengt ons op de vraag wat nu precies die hiel-tot-teen drop is.

Wat is een hiel-tot-teen drop?

In basistermen staat de hiel-tot-teen drop (compensatie) voor de meting van de ‘drop’: de daling van ‘hiel tot teen’. Zie het als de hoogte van de schoen van hiel tot teen. Deze maat houdt ook nauw verband met de stapelhoogte. De werkelijke verticale afstand tussen het laagste punt van het vlak en een punt langs de rand van het vlak.

De standaard sneaker kenmerkt zich door een hiel-tot-teen drop van 8 mm tot meer dan 12 mm. Minimalistische schoenen hebben meestal een drop van 0 tot 4 mm. Barefoot schoenen hebben een drop van 0 mm. 

Meer dan ondersteuning

Naast de hiel-tot-teen drop werd de schoen niet te vergeten ook nog voorzien van andere technisch geavanceerde hoogstandjes. De universele sneaker introductie van Nike beschrijft alleen al 23 onderdelen. Voor de eenvoud worden hieronder de onderdelen benoemd die ons looppatroon en de mate van comfort beïnvloeden. 

• Contrefort (hak- of hielstuk): Versteviging aan de achterzijde van de schoen die de vorm van de schoen behoudt, de achtervoet ondersteunt én de hiel stevig op zijn plaats houdt. Dit versterkte stuk dient als een voortzetting van de hiel en regelt de pronatie van de voet.

• Tenendoos (shoebox): Het deel van de schoen waar de tenen ruimte hebben, maar naar elkaar toe worden geknepen. Bij een sportieve schoen kan dit wat omhoog gebogen zijn voor extra vering tijdens een stap in de voortstuwings fase. Het is een gebruikelijke overtuiging dat bredere teenboxen meer ruimte bieden voor de tenen om te spreiden. Wrijving die blaren veroorzaakt wordt hierdoor verminderd.

• Zool: De zool van een sneaker is het geheel dat van de vrij eenvoudige constructie die de onderkant van de schoen vormt. Als het om een ​​sneaker gaat, bestaat de zool vaak maar uit twee of drie gemakkelijk te herkennen onderdelen die het comfort en de prestaties van een schoen maken of breken. 

• Binnenzool: Binnenzolen, ook wel inlegzolen, vormen het deel waarop je voet in de schoen rust. Ze zijn vaak een integraal onderdeel van de pasvorm en het gevoel van de schoen. Inlegzolen zijn meestal gemaakt van flexibel schuim, rubber of gewatteerd leer. Bedoelt om zich naar de voet te vormen met prioriteit aan het comfort van de drager. 

• Tussenzool: De tussenzool is een laag dempende schuim die het bovenwerk met de buitenzool verbindt. De tussenzool zorgt voor het kussen van de schoen en kan middels motion control-functies voor extra stabiliteit zorgen. Ondersteuning van de voetboog en extra demping op de tussenzool compenseren overmatige pronatie.

• Buitenzool: Een laag demping van schuim aan de onderkant van de schoen voor grip en tractie op de grond. Demping is de hoeveelheid dikte in een bepaalde zool die varieert van lichtgewicht tot maximale demping. 

• Voetboogondersteuning: De binnenzoolbord, inlegzool, tussenzool met dubbele dichtheid en invoegstuk bootsen een boog na die zorgt voor een ondersteuning van de voetboog.

• Koolstofplaat: Koolstofplaten dienen als voortstuwingsboost om de rendabiliteit en snelheid te verbeteren.

• Nok: Lijn in de buitenzool om grip te bieden op onstabiele oppervlakken. Hoe langer de nok, hoe meer tractie de schoen biedt op vuile oppervlakken.

• Rocker: Een gebogen zool tussen de buitenzool en tussenzool die kan helpen sneller te rennen met minder vermoeidheid. De rocker vermindert enkelflexie en verbetert de schokabsorptie zodat beenspieren minder vermoeid aanvoelen tijdens het hardlopen.

Geschiedenis van de hak

De hiel-tot-teen drop is niet per se iets kenmerkends voor de hardloopschoen. Schoenen met hakken werden voor het eerst gedragen in de 10e eeuw door mannelijke Perzische paardenruiters. De hak hielp hen hun schoenen in de stijgbeugels te werken en te houden, zodat ze stevig in hun zadel kwamen te zitten en niet vielen. 

Sindsdien hebben herenhakken verschillende culturele betekenissen gekregen. Ze symboliseerden een hoge sociale status, militaire bekwaamheid, verfijnde modieuze smaak en het toppunt van ‘cool’.

In die tijd rookten mannen en droegen zij hoeden die erg mannelijk waren. Om deze reden namen vrouwen de hak over. Een poging om hun outfits te vermannelijken en hun status te verhogen. Vanaf die tijd volgden de hogere klassen in Europa een unisex-schoenmode. Dit was tot het einde van de 17e eeuw, toen de zaken weer begonnen te veranderen. 

In de loop van de 18e eeuw werden schoenen steeds meer toegespitst op het geslacht. Damesschoenen werden smaller, sierlijker en de hakken hoger, terwijl herenschoenen breder en steviger werden. Als reactie op hun vermeende feminisering stopten mannen rond 1730 met het dragen van hakken. Ironisch, niet?!

Maar wat doet zo’n hak met ons lichaam? 

Wanneer het goed is uitgelijnd kun je jouw lichaam zien als een perfecte stapel Jengablokken. Zodra je de stand van deze stapel verandert, door er een wig onder te plaatsen, verandert het zwaartepunt van de top. Ter compensatie moeten alle stukken erboven verschuiven om de structuur rechtop te houden en te voorkomen dat de stapel omvalt. 

Op dezelfde manier zorgt een hieldrop in modern schoeisel ervoor dat alle gewichten die voor het centrum van de voeten hellen moeten compenseren. Door van positie te veranderen in een poging om evenwicht van het lichaam te behouden. Dit resulteert in een afwijkende uitlijning in de bovenste structuren van het lichaam. Op een hak sta je in feite met je hele lichaam schuin naar voren, zoals de toren van Pisa. Door op je voorvoet te steunen neem je een actieve, voorwaartse houding aan. Hierdoor zullen onnodig je kuiten en hamstrings aanspannen, verkorten en verstijven.

Het is om deze reden dat alle goed ontworpen barefoot schoenen een correcte uitlijning van het lichaam bevorderen. Ze zijn helemaal plat en hebben dus geen verhoogde hak. Dit stelt het lichaam in staat om zijn natuurlijke uitlijning te behouden. Belangrijk is om tijdens het staan wel op het hielbeen te steunen. Met licht gebogen knieën, anders ga je hangen in je onderrug.

Onze grote teen wijst van nature recht naar voren, de kant waarop we lopen. Waar een heeldrop van 8 mm kan leiden tot valse enkelmobiliteit, vindt het lichaam een manier om in balans te blijven. Om het verschoven zwaartepunt te compenseren kan de grote teen zijdelings groeien, waardoor je enkel naar binnen rolt.

Hiel-tot-teen drop verkort achillespees

Als strength coach traint Paul Fabritz NBA-sterren James Harden, Joel Embiid en vele anderen in zijn praktijk PJF Performance. Zijn overtuiging voor atleten is om geen sportschoenen met hiel-tot-teen drop te dragen tijdens het sporten. Dit houdt de achillespees in een gezonde natuurlijke staat 

Door moderne springtechnieken en training heeft hij de huidige verticale sprong van sporters verhoogt met 17+ cm. Dit kan een bijzonder groot verschil maken. Paul zweert trouw aan zero drop, omdat ze de achillespees natuurlijk lang houden in verhouding tot normale sportschoenen. Ironisch is hier dat wat ‘natuurlijk’ is, niet meer de norm is. Een hogere hak zorgt voor meer druk op de voorvoet. Als gevolg is het probleem een verkorting van de weefsels in de achterste keten. Strakke kuiten en hamstrings, waardoor je je tenen niet kunt raken.

Dit komt simpelweg door het feit dat een sportschoen met een hiel-tot-teen drop een driehoek-achtige vorm onder de voet plaatst. Een gevolg hiervan is dat je benen gaan compenseren en je achillespees verkort. Zeker als je continu een ‘hak’ draagt zal je achilleshiel gewend raken aan een verkorte staat. In deze verkorte en gespannen staat is er een grotere kans dat deze afscheurt tijdens het sprinten. 

Extreme vervormingen: de lotus schoen

Naast wat de moderne mens onder haar voeten draagt kan de mens nog extremer zijn als het aankomt op fashion statements. De geschiedenis van de mens is rijk aan verschillende culturen die hun voeten vervormden, zoals de Chinese lotus schoen. De Chinezen maakten gebruik van het feit dat wij tot de leeftijd van 7 onze voeten kunnen breken en vervormen tot hoe wij dat zelf willen. 

Door vanaf het vijfde levensjaar de tenen herhaaldelijk te breken, onder de voet in te binden en de groei tegen te houden, kregen voeten de vorm van een lotus aangemeten. In het oude China werden lotusvoetjes gezien als schoonheidsideaal waaraan vrouwen moesten voldoen. 

Vandaag de dag gebeurd dit op een subtielere manier, namelijk via het dragen van puntig schoeisel met hakken, van laarzen tot stilettos. 

Fashion over functie: schoenvormige voeten ipv voetvormige schoenen

De geschiedenis wijst dus uit dat bescherming en functie plaatsmaken voor fashion, imago en lifestyle. Schoenen zijn niet perfect gebouwd voor onze voeten. De meeste schoeisel is zwaar, niet buigbaar en volgt niet de vorm van de voet. Hierdoor creëer je onder andere geen gevoel voor de oppervlakte waar je op loopt. 

De beperkingen van de schoenstructuur onderdrukken de voet en zorgen ervoor dat deze anders functioneert dan normaal. Het lopen op schoeisel gaat gepaard met een toename van de paslengte en een grotere dorsaalflexie bij voet-grondcontact.

Het is aangetoond dat langdurig gebruik van schoeisel in twee tot drie jaar resulteert in anatomische en functionele veranderingen. Denk aan een verminderde voetbreedte en spreiding van de voorvoet onder belasting. Bij mensen die al jarenlang schoenen dragen is er sprake van een vervorming die gepaard gaat met een bepaalde stijfheid en een restrictie van de natuurlijke beweeglijkheid. Reden genoeg om te af te wegen waarom barefoot schoenen het overwegen waard zijn.

Achteruitgang van mobiliteit

Ben je het ermee eens dat we groeien door te bewegen? In dezelfde logica verliezen we ook aan kracht wanneer we voor langere tijd niet bewegen. Als je de functie niet gebruikt, verlies je deze. Denk maar eens aan het breken van een bot in een van onze armen of benen. Eenmaal geplaatst in gipsverband om de gewrichtsbeweging te beperken zie je al vrij snel een merkbaar verlies in spieromvang en -kracht. 

Net als bij een gipsverband, is traditioneel of modern schoeisel dik, stijf en ondersteunend. Positief zou je denken, maar deze kenmerken verminderen de hoeveelheid beweging van de 33 gewrichten in de voet. Als gevolg verzwakt na verloop van tijd ook de beperking van de intrinsieke voetspieren. Daarentegen zorgen barefoot schoenen er juist voor dat de voet ongehinderd kan bewegen, volledig wordt gebruikt en sterk blijft.

Waarom barefoot schoen dichtst bij natuurlijke functie

Onze voeten vormen de enige connectie met moeder aarde. Op blote voeten grond jij jezelf met de aarde en sta je in contact met je omgeving. Aanwezig en in verbinding met alles om je heen en met alles wat er gebeurd. Grounding of earthing is je lichaam zien als een batterij. De aarde is in essentie een elektrisch magnetische oplader. Bij contact tussen huid en aarde laadt deze ons op. 

Daarbij krijgen we op blote voeten continu sensorische informatie van de grond voor meer stabiliteit. Zie onze voeten als de basis en het fundament van je lichaam. Wanneer het fundament niet sterk staat, wankelt het bouwwerk dat hierop steunt. Eenzelfde werking die zorgt voor instabiliteit is van toepassing op ons lijf.

Een goede verzorging van de functionele werking van je voeten, en daarmee een goede verdeling van je gewicht, is funest voor de uitlijning van je lichaam. Problemen die in de voeten ontstaan zullen zich in de hele keten omhoog werken. Als gevolg zullen de effecten zich naar de rest van je lichaam verspreiden. Om blessures van onze voeten of een ander lichaamsdeel te begrijpen, voorkomen of op te lossen, is het essentieel om rekening te houden met de normale functie van onze voeten.

Onze voetgewrichten en de huid onder onze voeten geven ons via ons zenuwstelsel informatie over de ondergrond, onze balans en uitvoering van ons looppatroon. Hoe meer informatie, hoe beter de aansturing van onze spieren en dus de kwaliteit van onze beweging. 

Ondergrond vormt belangrijke indicator voor evolutie van de voet

De wetenschap van de menselijke loopcyclus lijkt vast te staan op basis van de mens uit het stenen tijdperk. Maar laten we eens kijken naar het aardse oppervlakte in de oude steentijd (paleolithicum). Ongeveer 2,5 miljoen jaar geleden tot en met de laatste ijstijd, in Nederland ongeveer 10.000 v. Chr. Een landing op de hiel zou op een onontwikkelde bodem ondenkbaar zijn. Het grootste deel is niet vlak, maar golvend, bedekt met veel gevaren als rotsen, kiezels, takken en gebladerte met doornen. 

Een landing op de hiel zou niet alleen pijn kunnen zijn, maar ook veel lawaai maken. In die tijd wilde je zo geruisloos mogelijk kunnen voortbewegen. Zij het om te jagen of om onopgemerkt te blijven voor roofdieren. Alles wat geluid maakt zou dus verraderlijk zijn om met je hiel op te stappen.

Daarnaast vormen je tenen ook een soort voelsprieten voor waar je landt. Verbonden aan alle andere spieren in je voet zetten bij contact met de grond een heel mechanisme in gang die jou helpt te landen en de impact op te vangen en verdelen.

Luister naar je reflexen

Laten we eens kijken naar de functie van je reflexen. Reflexen zijn uiterst belangrijk voor je welzijn. Ze vormen een instinctief onderdeel van het lichaam dat het in staat stelt om schade te beperken bij gevaar door hete of scherpe voorwerpen. Voordat jij je er volledig bewust van bent houd een reflex je al buiten schot. Ook je voetzolen zijn rijk aan een aantal reflexzones, zoals de Babinski reflex waarbij de grote teen buigt. 

Daarnaast zitten er dicht bij je huidoppervlak in je voet zo’n 200.000 kleine zenuwuiteinden. Deze zogeheten Aδ-nociceptoren (Latijn: nocere = schaden) nemen pijn waar en waarschuwen je brein voor gevaar. Ze reageren op mechanische prikkels met een schadelijke invloed. Zoals bijvoorbeeld iets scherps als een steen, spijker of lego-blokje op de grond. Hier trek jij je onmiddellijk van terug, niet? 

Stel je stapt met je voet op een legoblokje, dan trekt je been zich terug als reactie op de pijn om de druk van je voet weg te nemen. Door de terugtrekreflex trekt je ene been weg, terwijl het andere been het gewicht van het hele lichaam op zich neemt in combinatie met de contractie van de contralaterale heup- en buikspieren. Sta eens stil bij de ongekende snelheid waarmee signalen door je lichaam van je voet via je ruggenmerg naar je hersenschors worden gestuurd. Allemaal voor de coördinatie van je spieren en het behouden van evenwicht. Dit voltrekt zich allemaal in een fractie van een miliseconde. 

Evolutie vertelt je alles

Nu je hier bij stil staat, hoe zou je dan lopen? Op je voorvoet óf op je hielen? Bedenk je dat de meeste dingen in de biologie begrepen kunnen worden in het licht van de evolutie. Kortom: alles heeft een fysiologische waarde en staat in functie van jouw overleving en voortplanting. Ook de reflexen in jouw voeten zijn geëvolueerd om je in leven te houden. Enerzijds om weg te kunnen rennen en anderzijds om achter een prooi aan te rennen.

Loop jij echter serieus schade op, omdat je reflex zijn werk niet doet, dan kun je ernstig bezeerd raken en niet meer jagen of vluchten. Als gevolg ben je dus kwetsbaar en neemt je kans op overleven aanzienlijk af. Zonder de luxe van comfort en veiligheid in de beschaafde wereld zou dit het einde voor en van jou betekenen.

Ook je manier van lopen en het dragen van bepaalde schoenen kunnen de reflexpunten onnodig beïnvloeden. Door het lopen op hakken oefen je bijvoorbeeld extra druk uit op je voorvoet. Zo creëer je drukplekken op de huid die de mobiliteit en het algemeen welzijn beperken. Je loopt op een ongewone manier en ontwikkelt een verkeerde manier van lopen.

Barefoot schoenen activeren al je intrinsieke voetspieren

Draai ‘m ook eens om. Hoe meer informatie jij van je voet krijgt over de manier waarop je loopt en rent, hoe beter de bouw en balans van je voet. Dit geeft je het vermogen om je voet te laten bepalen hoe je loopt. Je schoen volgt. Wanneer je correct loopt, gebruik je al je spieren, waardoor deze sterker worden en je gewrichten, banden, pezen en spieren ontlast.

Leer van de atletische houding en balans van slackliners, koorddansers of vechtkunstenaars. Geen enkele professional saboteert zijn prestaties door op de hiel te landen of met een volledig gestrekte knie te lopen. Hoewel zij allen extreme manoeuvres uithalen, blijven de grondbeginselen waar. Je kunt het beste in evenwicht blijven door je hele lichaam met je gewrichten in een lichte buiging.

Waar land je op?

75-80% van de hardlopers die moderne schoenen met demping dragen landen op de hiel. Maar vraag jezelf eens af. Waar land je op wanneer jij springt? Land je op je hiel of op je voorvoet wanneer je springt? Instinctief overweeg je nooit om op je hiel te landen. Waarom zou je dat dus doen als je naar voren loopt? Zo oefen je alleen maar druk uit op de hiel, die een gebrek aan stabiliteit heeft. 

De beste houding komt voort uit een responsieve staat, kijk maar naar vechters, die staan altijd op een voorvoeten. Klaar voor actie! Ook jij zit vol met bogen voor reactievermogen, zelfs in je handen. Wat dat betreft zijn je handen en voeten niet heel anders.

Met een hiellanding is niet alleen de totale stootkracht of stootovergang groter dan bij een voorvoetlanding. Wanneer een mens op zijn voorvoet op de grond landt is de kracht van impact tot wel drie keer zo laag als bij een landing op de hiel. De grote en sterke achillespees en kuiten van de voorvoetloper absorbeert in combinatie met een flexibele voetboog voor het grootste deel van initiële impact. Daarbij wordt de kracht ook vervolgens nog opgeslagen als elastische energie die bij de volgende stap wordt vrijgegeven. 

Een landing op de hiel is daarentegen afhankelijk van de schoen, die veelal niet de functie heeft om energie op te slaan en vrij te geven. Geen schoen kan echt partij bieden tegen de sterke structuren in onze benen en voeten. Verbaasd? We (hard)lopen al sinds dat we op twee benen kunnen staan. Dacht je nu echt dat een hardloopschoen, die pas sinds de jaren 70 bestaat, hier partij tegen kan bieden?

Doorrollen met de voet is een fabel

Als het gaat om looptechniek spreekt men over een goede afwikkeling van de voet waarbij de voet als het ware doorrolt. Maar kijk eens naar huid, vetkussens, spieren, pezen en botstructuur van de voet. Vraag jezelf eens af hoe het mogelijk is om van hiel tot teen te rollen als er een opening – je voetboog – is tussen je hiel en voorvoet.

Rollen is praktisch gezien onmogelijk, dus in plaats van een rol spreken we over een klap. Je klapt bij een hiellanding met veel gewicht op de straat. Daarom is modern schoeisel zo ontworpen dat het een rol van hiel tot teen mogelijk maakt. 

Deze actieve klap van de voet zorgt voor pijn aan de achillespees en andere blessures. Als een hiellanding een efficiënt proces zou zijn, zou je enkel in dorsiflexie zijn om in de rol momentum te behouden. Maar omdat het abnormaal is voor de manier waarop we gebouwd zijn, zorgt het dat de voorvoet een klap maakt.

Door de klap ontstaat er op punt van hoge belasting een verslapping in de achillespees. Dit is schadelijk voor de voet- en enkelstructuur. Schoenfabrikanten verhelpen dit door meer kussen onder de hiel te plaatsen. Door de verhoging verandert de hoek en lijkt het foutieve looppatroon geneutraliseerd. 

Functionaliteit van de schoen

Wanneer zijn we de functionaliteit vergeten van onze voeten? Het is van groot belang dat we zo veel mogelijk contact maken met de grond en onze gewrichten vrij kunnen bewegen. De reden waarom barefoot schoenen passen in een natuurlijk levensstijl is omdat ze ruimte laten voor de oorspronkelijke bewegingsvrijheid van onze voet. Dus waarom dragen we schoenen?

• Hoe stugger de schoenzool, hoe minder beweging van het hielbeen
• Des te dikker de schoenzool, hoe minder contact met de grond
• Hoe minder contact met de grond, hoe minder feedback over oneffenheden op de grond
• Des te minder feedback op de grond, hoe trager de reactie van onze spieren
• Hoe trager de reactie van onze spieren, hoe groter de kans op verzwikken van de enkel
• Des te meer ondersteuning van de voetboog, bijvoorbeeld voor een steunzool, hoe minder noodzakelijke pronatie er kan plaatsvinden
• Hoe krapper de voorvoet van de schoen, hoe beperkter de bewegingsvrijheid van de tenen, des te minder de stabiliteit van de voet

Een flexibele zool bevordert een natuurlijke beweeglijkheid van de voet. Zeker in contrast met de structuur van een stugge wandelschoen. Dit betekent een betere verbinding met de ondergrond waar je over loopt. Minder verzwikken of vallen, en dus minder kans op blessures.

De religie van barefoot schoenen

Met een barefoot schoen kun je de ondergrond veel beter voelen en ervaren. Je voelt letterlijk de grond veranderen wanneer je eroverheen loopt. Je voelt stenen, takken en ongelijkheden, maar niet dusdanig dat je er ook pijn ervaart. 

Lompe schoenen kunnen ervoor zorgen dat je erg lomp en moeizaam loopt. Natuurlijk vragen sommige type ondergrond om meer bescherming en ondersteuning, maar over het algemeen is het fijn om licht en beweeglijk te zijn. Met maximale sensorische feedback van de grond en sterke, geactiveerde enkels vormt geen enkel terrein een probleem. De stap die naar bevrijding te zetten is, is vandaag de dag een hele grote.

Op blote voeten of barefoot schoenen lopen is praktisch een religie. Een soort spirituele reis terug naar de natuur. Je bent geboren en ontworpen om te rennen. Hardlopen (op blote voeten) hoeft niet gevaarlijk of blessuregevoelig te zijn. Ontdoe je gewoon van alle technologie zoals demping en vertrouw op je benen die zijn geëvolueerd om blessurevrij te rennen.

De schoenenindustrie

In de wereld van vandaag staat mode op de eerste plaats, nog vóór prestaties. Gedreven door vragen of het wel gaat verkopen én of het de juiste look, feel of uitstraling heeft. Lees het boek Shoe Dog van Phil Knight er maar op na. In de memoires van de mede oprichter van Nike gaat het onder andere over het veroveren van een markt. De focus ligt hierbij op het maken van winst met een geavanceerd product dat via sterren aan de man worden gebracht. Shoe Dog staat ook voor de mensen die hun leven wijden aan het maken, verkopen, kopen of ontwerpen van schoenen. 

Hoeveel is de schoenenindustrie waard? De wereldwijde schoenenmarkt werd in 2020 geschat op 365,5 miljard Amerikaanse dollar. Naar verwachting zal deze tegen 2027 ongeveer 530,3 miljard dollar bedragen.

Opvallend is dat de meer gevestigde, reguliere sportmerken zich meldden op een moment dat het niet cool was om sportkleding te dragen. Ze moesten dus verhalenvertellers worden en hun schoenen aan iconen koppelen om mensen aan de schoen te helpen. 

Er is geen bewijs, geen enkele studie, die suggereert of aantoont dat hardloopschoenen de prestaties daadwerkelijk verbeteren of blessures verminderen. Toch zitten er nu zelfs chips in schoenen van 250 dollar die feedback geven op je lopen. 

Er zijn zelfs schoenen ontworpen om zich aan te passen aan de hormonale cycli van vrouwen. Deze geven vrouwen tijdens hun menstruatiecyclus ondersteuning door de voetboog te verhogen of verlagen. De achterliggende gedachte is dat vrouwen unieke behoeften hebben en daarom een ​​unieke schoen nodig hebben. Een gouden vondst in een wereld die schreeuwt of personalisatie, specialisatie en persoonlijke behandeling.

Less is more

Onze maatschappij ondersteunt het principe van ‘less is more’ uiteraard niet, want hoe meer producten, hoe meer geld in omloop. Het doel is veelal om zoveel mogelijk geld in zo’ kort mogelijke tijd verdienen. Marketing speelt hierin een grote rol. Neem nu teksten als: “Wat als je toch de comfort van een 2.000 dollar matras kon kopen voor in je schoenen?”

De wetenschap loopt vaak achter op commerciële marktwerking en financieel gewin. Vroeger werden sigaretten door doktoren en beroemde mensen gepromoot. Zelfs voor kinderen. Ook toen de wetenschap de duistere kant van roken liet zien, was men toch overtuigd van het nut van roken. De tabaksindustrie heeft veel geld verdiend op mensen die zichzelf de vernieling in roken, en nog altijd doen.

Roken is natuurlijk heel wat anders dan schoenen. Maar het is natuurlijk wel zo dat de reclame voor hardloopschoenen van hetzelfde kaliber is. 

“We zouden niet moeten vragen of schoenen goed of slecht zijn. Dat is een domme vraag. De scherpere vraag is of ze ons al dan niet dienen in bepaalde omstandigheden en omgevingen.” – Daniel Lieberman 

Natuurlijke beweeglijkheid

De vooruitgang in technologie heeft de voet gewoon in de weg gestaan ​​in plaats van geholpen. De ontwikkeling van de sportschoen had nooit als doel om de voet sterker te maken, maar te ondersteunen en ontzorgen. Het doel was symptoombestrijding in plaats van bij de wortel het probleem aanpakken. Alsof je verband plakt op een open wond die je zelf gemaakt hebt.

Volgens Ben le Vesconte van Vivo Barefoot probeert de moderne hardloopschoen met demping om het werk van de voet te doen, in plaats van de voet het werk te laten doen. Het werk van je voet is om jou te vertellen wat er gebeurd wanneer jij de grond aanraakt. 

De voet is een meesterwerk van techniek en een meesterwerk van kunst. – Leonardo Da Vinci 

80% van de renners zijn hiel strikers, wat betekent dat ze bij iedere stap op hun hiel landen. Al deze impact gaat door je schenen, waarna je je knie als schokdemper gebruikt, waarvoor deze niet gemaakt is. Wanneer je op je hiel landt maak je geen gebruik van natuurlijke schokdempers in je been. Het gaat rechtstreeks door de botten en de gewrichten, waarna je knie blokkeert. 

Als je er een pinda in zou stoppen barst deze als een walnoot. De kniechirurg hoort je al lachen. Niet omdat één stap een verschil maakt, maar 10.000 per dag wel. Hoe meer je de kracht van de impact kunt verminderen door de schok te absorberen, des te langer jij profijt hebt van je benen, want er volgt minder slijtage.  Als je de demping weghaalt verandert de houding en het ritme. 

De oplossing is het probleem

Een van de oorzaken van zwakke voeten is de chronische ondersteuning van modern schoeisel. Wanneer je je voet in een dempende schoen zet, is dat hetzelfde als je kont op een zachte bank zetelen. Wat je doet is alles laten ontspannen, verslappen en deactiveren. Daarbij neemt deze cocon, deze sarcofaag die je voet omsluit, alle natuurlijke beweging weg die daar met een reden is.

Zeg nu eerlijk. Wie houdt er niet van een goede Nike schoen? Toch doen ze meer schade dan we eigenlijk realiseren. Wanneer we namelijk lopen in deze kussenachtige schoenen, krijgen we niet de bio feedback die we nodig hebben wanneer we contact maken met de grond. Zeker wanneer we met onze hiel landen, hebben we niet door hoe hard deze impact werkelijk is. 

Dit terwijl we gemaakt zijn om deze feedback wel te ontvangen in onze hersenen, waardoor we als het ware harder op de grond stampen tijdens het lopen. Deze additionele druk zorgt ervoor dat ons lichaam extra klappen en schokken te verduren krijgt. Onze enkels, knieën, heupen en rug compenseren wat we doen.

Vervolgens koop je dus als het ware technologisch geavanceerde schoenen om problemen te corrigeren die door de schoen zelf zijn veroorzaakt. Een koolstofvezel plaat, zool demping en air in de hiel proberen een zeer intelligent systeem na te bootsen dat we van nature al hebben. Hebben onze voeten echt steun nodig of is het tijd om onze voeten ons te laten steunen?

Sterke voeten door ontwikkeling voetspieren

Een ander gevolg van de kussenachtige werking van modern schoeisel is het feit dat ze onze intrinsieke voetspieren laten ontspannen, en dus zwakker maken. Hierdoor hebben we op den duur alleen nog maar meer zachtere schoenen nodig.

Onderzoek toont aan dat je voetspieren in de voetboog sterker worden als je gewoon op minimale schoenen loopt. Op blote voeten rennen is een vaardigheid die je moet leren, net als zwemmen. Je springt niet zomaar in het zwembad in een poging om van het water te genieten in de hoop dat je er levend uitkomt. En voor je het weet zwem je lange afstanden. Je hebt tijd nodig om kracht, uithoudingsvermogen en techniek op te bouwen.

Een impuls die wordt verzonden door neuronen in de teen is chemisch identiek aan een impuls die wordt verzonden door neuronen in de neus. Je voeten zitten vol sensorische neuronen. Dit is volkomen logisch, want in een evolutionaire omgeving wil je precies weten waar je op stapt. Is het heet, is het koud, is het scherp, detecteert het enig gevaar? 

Je voeten zijn de basis

Als we ons lichaam zouden eren zoals een architect werk maakt van zijn of haar constructie, lossen we een hoop problemen op. Vergelijk je eigen lichaam eens met een hoog gebouw als een wolkenkrabber. Het belangrijkste aan zo’n wolkenkrabber is de basis, omdat alles op dit fundament steunt. Hetzelfde geldt voor onze voeten: de blauwdruk van ons lichaam.

Kijk naar gewicht liften. Als je basis beter is, dan worden je prestaties beter. Je grote teen is primaire aanjager van je bilspier. Er is niets waar je je grote bilspier voor gebruikt, maar toch wanneer jij je met pijntjes bij de fysiotherapeut meldt krijg je te horen dat je sterkere bilspieren of core spieren moet trainen. Maar je moet bij het begin beginnen. Je kunt je bilspieren niet volledig activeren als je je grote teen niet vrij gebruikt. De grote teen vormt het eerste signaal van de grond naar de rest van je lichaam.

De kracht in je grote teen is de equivalent van hoe je grond kunt grijpen en vast kunt zetten. Als je dat niet doet activeer je die spieren niet. Want wanneer de fundering niet sterk is, valt alles in elkaar. En als je de basis niet kunt, leggen zul je ook niet op een optimale manier door de wereld kunnen oriënteren, omdat het de rest limiteert.

Voeten zijn net een boogbrug

Vergelijk je voet nu eens met een boogbrug, bedacht in Mesopotamië én verfijnd door de oude Grieken. Door de vorm van de boog vangt zo’n brug de duwkrachten goed op, omdat de boogconstructie de krachten gelijkmatig verdeeld. De krachten die op een boog werken gaan voornamelijk naar de zijkanten die verstevigd zijn. 

Waar is het zwakste deel van je voeten? Juist, in het midden. Maar als je nu kijkt naar een gebogen brug, waar is dan het zwakste deel? Aan de zijkanten, puur omdat de distributie van gewicht verdeeld is over de hele boog. Een gebogen brug is dus veel comfortabeler dan een rechte brug. Jouw voet is net als de structuur van een gebogen brug ontworpen. Die Grieken waren geen domme jongens, evenmin is moeder natuur. De boog wordt gebruikt voor de reden dat ze veel kracht genereren voor de structuur als geheel.

Sabotage van je voetboog

Vergelijk dit nu eens met hoe wij onze voeten behandelen. Het enige wat wij doen is de zijkanten verslappen door de tenen te drukken en de hak te verhogen. Om vervolgens de boog te supporten met allerlei materiaal. Wist je dat zodra je op steunzolen gaat lopen er binnen 12 weken sprake is van atrofie, een afname van weefsel- of orgaan massa? De intrinsieke spieren in voeten worden letterlijk kleiner en zwakker. 

Je voet zou de steun moeten zijn. De spieren, pezen en botten in je voet vormen de boog support, maar in plaats daarvan vormen je schoenen de ondersteuning die eigenlijk al in je voet is ingebouwd, waardoor je voet verzwakt. Door het gebruik van iets dat de structuur van je voet continue ondersteunt met comfortabele demping, etc., neemt de functie af, omdat het simpelweg niet nodig is. Het gezegde luidt ook wel “dat high tech schoenen voor low tech voeten zorgen”, aldus bewegingsexpert Ido Portal.

Afhankelijk van support

Voetboogsupport genereert dus afhankelijkheid, omdat het een niet dragend deel van je voet ontwikkelt, wat normaal gesproken erg belangrijk is. We horen te lopen op de buitenste rand van onze voet.

De meeste voetspecialisten spelen in op boog support. Maar waar biedt deze het meeste steun? Juist, in het midden. Maar dit is dus niet hoe arches gestructureerd zijn, deze krijgen hun kracht van de buitenkant. Dus als je een arch wilt supporten, support je het van de buitenkanten. Dit om het gewicht over de hele structuur van de voet verdelen. 

Vanuit engineering oogpunt is het ondersteunen van de boog in het midden volkomen zinloos. In plaats daarvan moet je kijken naar de zijkanten, de hiel en de metatarsale basis. Maar alleen wanneer deze zich in een rechte lijn tot elkaar verhouden. Als je je lichaam sterkt in deze positie, sterk je ook de uiteinden. Zo sta je jezelf toe om in een voordelige houding te staan. Mede omdat je stabiliteit wordt bevorderd voor de structuur als geheel.

Maar met een schoen breek je dit hele systeem af

Niet alleen met de hielverhoging, maar ook met de tenen die in sommige sneakers omhoog worden geholpen voor een ‘betere afwikkeling en voortstuwing’. De meeste hardloopschoenen zijn echter zo stug en niet flexibel dat de tenen een soort opvering moeten krijgen die de renner het gevoel geeft dat het naar voren rolt. Opnieuw een wijziging in de schoen om een probleem veroorzaakt door de schoen op te lossen. 

Wat dit echter doet is, het verandert de oriëntatie van de boog en zet veel spieren buiten spel. Op den duur verzwakt dit weer de structuur van de voet. Wanneer je de tenen namelijk omhoog veert verkort je 18 van de 19 pezen, omdat deze allen richting de tenen lopen. Deze worden nu allemaal buitenspel gezet omdat ze van een structureel actieve positie met een gezonde spierlengte de spanningsrelatie opheffen die normaal gesproken de meeste stabiliteit in de voet stimuleert.

Terug naar de oorsprong

Wist je dat baby’s worden geboren zonder voetboog, maar dat zij deze gaandeweg in hun eerste 2-3 jaren ontwikkelen? Net als dat wij niet weten hoe we een kind moeten maken, omdat het gewoon gebeurd, ontwikkelt een baby zijn of haar voetboog door gewoon te lopen. En als een kind dit kan doen, kun jij het ook, zo simpel is het. 

Kinderen zouden zo lang mogelijk op blote voeten moeten spelen, omdat ze zich dan in hun piekperiode bevinden van wat neuroplasticiteit of de ontwikkeling van de hersenen en het zenuwstelsel wordt genoemd. Denk er eens over na, geen enkel kind wil schoenen dragen. Over het algemeen vinden ze het vervelend om hun veters te strikken, schoenen aan te moeten doen én deze weer uit te trekken.

Jikatabi

Als we de Chinese lotusbloem even laten voor wat het is en we een kijkje nemen in de Japanse cultuur, komen we tot een interessante ontdekking: de jika tabi. De Japanners beschouwen de voeten als een aparte entiteit ten opzichte van de rest van het lichaam. Dit ledemaat heeft een speciale status en wordt met zorg en respect behandeld. 

Het ontstaan en het gebruik van de dieren lederen jikatabi, wat ‘voetenzak’ betekent, dateert terug uit de 15de eeuw. Deze Japanse schoen kenmerkt zich door een splitsing tussen de grote teen en de andere tenen. Eigenlijk net zoals dat er een verschil is tussen de duim, gemaakt om in een boog te knijpen en grijpen, en de vingers. De Samoerai, en later de vechtsporters, verkozen de jikatabi vanwege hun beweeglijke en actieve gevoel.

Heb jij je weleens afgevraagd waarom er een ruimte zit tussen je grote teen en je andere tenen? Deze splitsing komt door de bouw van de voet. Als je vanaf de splitsing tussen je grote teen en tweede teen een lijn trekt naar je enkelgewricht, dan zie je dat dit ook direct het hoogste deel van de voorvoet betreft. Neem nu je rechtervoet. Vanaf deze lijn vlakt het naar links af richting je grote teen. Naar rechts vlakt het af in de richting van je kleine teen. 

Eigenlijk is het dus abnormaal om te stellen dat je grote teen eenzelfde behandeling en plaats verdient als de andere tenen. Net zoals je duim geen vinger moet zijn. De grote teen moet gescheiden zijn en qua mobiliteit separaat kunnen werken. Als je tenminste de correcte anatomie van het skelet volgt en eert. 

De voordelen van het dragen van jika tabi 

Door de spreiding te eren bevorder je een natuurlijk gebruik van de tenen. Dit resulteert in een toegenomen mobiliteit, meer flexibiliteit van de zool en een toename aan laterale grip. De split creëert een articulatie tussen een renner’s eerste en tweede teen die een meer natuurlijke beweging stimuleert met elke stap. Ook de connectie tussen tenen en hersenen wordt versterkt. 

Morugo, tabi bedrijf in Japan, heeft intern onderzoek gedaan en constateerde een toename van 30% aan tenenkracht na het dragen van Tabi schoenen voor één maand. Verder onderzoek bij Marugo wees uit dat gemeten gegevens met betrekking tot dynamisch evenwicht, door verbetering van het vermogen om de staande houding aan te passen, valpreventie mogelijk maken.

Meer stabiliteit en minder slijtage bij ouderdom

Experimenten wijzen uit dat wanneer je zintuiglijke informatie naar de voet remt, mensen problemen hebben met het handhaven van stabiliteit en problemen hebben met het behouden van hun evenwicht. Dit is de reden waarom vechtsporters de neiging hebben om blootsvoets te gaan. Ze vertrouwen op de sensorische informatie van hun voeten om stabiliteit en balans te behouden in echt veeleisende situaties. Geldt dit anders voor de normale mens die ook gewoon ouder wordt?

We leven langer, wat geweldig is, maar een van de grote risico’s naarmate we ouder worden, is vallen. Het is heel simpel, maar mensen praten niet met ouderen over hun voeten. Het is vrij intuïtief: breng ze dichter bij de grond en hun balans verbetert. We zouden er allemaal baat bij hebben als we ons schoeisel zouden overschakelen naar minimaal schoeisel.

Een schoen moet ontworpen zijn om de voet te volgen in plaats van een schoen die een voet moet volgen. Een minimale schoen is precies wat je zou moeten dragen. Het is de minste hoeveelheid bescherming die uiteindelijk op de lange termij voor het meeste comfort zorgt. Wanneer realiseer jij je dat je zonder alle onnodige ondersteuning kunt? Wanneer je de voordelen van barefoot schoenen of blote voeten voelt wil je niets anders.

Born to run van Christopher McDougall

Auteur Christopher McDougall schreef het boek ‘Born to Run’ over zijn transitie. Net als velen liep hij eerst op normale hardloopschoenen, maar rende hij van de ene blessure in de andere. Moe van al zijn blessureleed ging hij op onderzoek uit. 

Hij liet zich inspireren door de Mexicaans inheemse stam Tarahumara, wat ‘rennende mensen’ betekent. Tarahumara-indianen wonen in de hete, ruige Copper Canyon van Mexico. Hun voeding bestaat voornamelijk uit maïs (Pinole), pompoen, bonen en chili. Aangevuld met planten van de Barranca del Cobre en wilde planten voor consumptie.

Christopher merkte op dat deze teruggetrokken groep ultralopers niet leek te worden geplaagd door de blessures van de meeste moderne hardlopers. Erg verrassend gezien het feit dat zij het grootste deel van hun leven veel kilometers afleggen zonder de hulp van moderne hardloopschoen technologie. Zelfs op oudere leeftijd. Bekend is dat de topatleten van de Rarámuri een afstand van maar liefst 270 tot 320 km kunnen rennen zonder te stoppen. Zo heeft iemand zelfs 1.000 km in vijf dagen gelopen. Anderen leggen in 70 uur zo’n 160 km af met meer dan 45 kg op zak. 

En dit alles dus niet op hardloopschoenen, maar huarache-sandalen. Nagenoeg niks anders om hun voeten dan een rubberen zool gemaakt van afgedankte autobanden, vastgehouden met leren veters. Qua ontwerp vergelijkbaar met de eerste sandalen van alsemschors. Schoeisel daterend van 10.000 jaar geleden en simpelweg bedoeld waren om de voetzool te beschermen tegen de omgevingselementen.

Tarahumara cultuur

Voor de hedendaagse sterveling lijkt het alsof deze mensen stil in de tijd hebben gestaan. Dit klopt, want zij doen wat de mens heeft gedaan sinds het kon rennen. Zij doen het nog altijd goed, en wij doen het fout. 

Belangrijk om te benoemen is dat mensen overal ter wereld in andere omstandigheden leven dus hier ook naartoe zijn geëvolueerd. Het is geen wetenschap om te beweren dat wij hier in Nederland barefoot moeten lopen omdat een stam in Mexico dit al doet sinds mensenheugenis. 

Volgens Christopher vloeit hun bekwaamheid voort uit hard werken, fysiek actieve levensstijlen, vastberadenheid en de spirituele en sociale waarden die ze hechten aan duurlopen. De Tarahumara-ouderen prijzen de inspanning om diens onvoorspelbaarheid in het navigeren door de complexe, chaotische reis van het leven. Het is een vorm van gebed en van het smeden van sociale banden binnen en tussen gemeenschappen. Het boegbeeld van een samenleving die simpelweg goed wordt in de dingen die het waardeert.

Renners in Kenia 

De beste renners ter wereld die de grootste afstanden lopen dragen helemaal geen schoenen. Dr. Daniel Lieberman, het orakel van barefoot schoenen, heeft dit onderzocht en kwam tot dezelfde conclusie in arme onderontwikkelde wijken in Kenia. Hier lopen de meeste mensen gewoon op blote voeten omdat er geen geld is voor schoeisel. 

Door een slow mo te maken van hun gangpatroon ontdekte hij dat elke renner op de voorvoet van zijn of haar voet belandde. Renners op hardloopschoenen belanden op hun hiel, waar de schoen dikke demping heeft. Wat nog schrijnender is, is dat mensen die op hun hak landen hun lichaam veel meer belasten, omdat de impact wegens het zwaartepunt zwaarder is. Renners die op de natuurlijke manier lopen, dus zonder kunstmatige demping, hebben minder hielstrike doordat zij kortere passen nemen.

Lichamelijk effect van hielstrike tijdens het lopen 

Bij een hielstrike komt een groot gedeelte van het lichaam in één keer tot directe stilstand op je massieve hak en onderbeen. Kijk wat er met je been gebeurd. In plaats van dat de knie eenvoudig terugwaarts flext komt deze nu op slot te staan, waardoor deze kwetsbaar is. Ten tweede creëer je via de hiel strike een rechte lijn van impact voor je hele been die elk gewricht treft: enkel, knie, heup en rug. Op den duur kan dit een pijnlijke rug of zelfs hoofdpijn veroorzaken.

Met sneakers die een comfortabele demping in de hiel hebben lijkt het wel alsof je je hele leven op marshmallows hebt gelopen. Je bent hierdoor onbewust harder gaan stappen omdat je anders niet de sensorische feedback van je voeten krijgt. Ook raakt je lichaam gewend aan het feit dat de demping de impact opvangt. De wet van onintentionele consequenties. 

Talloze studies wijzen uit dat een gedempte hiel een ander looppatroon stimuleert, de heel strike, en je ook nog harder op de grond stapt. Uiteindelijk heeft dit negatieve gevolgen voor onder andere je knieën. Studie naar artritis wijst uit dat mensen die barefoot lopen minder druk op hun gewrichten genereren tijdens het lopen, omdat men niet op de hiel landt. In plaats daarvan is er meer een flow van beweging, bijna alsof je over het oppervlakte glijdt.

Natuurlijk gangpatroon beter voor gewrichten

Mensen op barefoot schoenen landen op de bal van hun voet, net voor de boog, en dan komt de hiel naar beneden. Dit is veel comfortabeler, omdat er veel minder gewicht komt op een punt dat ook nog eens op natuurlijke wijze de schok opvangt via de omringende spiergroepen.

Barefoot passen geven je de meest nauwkeurige en correcte feedback waardoor je niet overdreven grote passen neemt. De meeste blessures komen voort uit te grote passen. Mede omdat mensen te ver reiken met hun voeten en op hun hiel terecht komen. Wanneer je barefoot loopt lost dit op een natuurlijke wijze op.

Wanneer je dus de transitie naar barefoot maakt zal je opnieuw moeten leren lopen. De eerste dag naar werk kan misschien wel aanvoelen alsof je voeten in brand staan met hier en daar pijn en stijfheid. Doordat je niet de demping of ondersteuning hebt zal je voet vragen om te acclimatiseren om de impact op te vangen.

Zeker in het begin is de transitie ongemakkelijk, omdat er geen opvulling, demping of ondersteuning in barefoot schoenen zit. Als je te fanatiek van start gaat ontwikkel je pijntjes of klachten omdat je verandert met lopen en er een ander soort druk op andere delen van je voeten komt. Er treedt ook hypertrofie in je voeten plaats, omdat  je je intrinsieke voetspieren activeert en traint, waardoor deze groter worden. 

Waarom barefoot schoenen?

Al met al kenmerken barefoot schoenen zich met een wijde tenendoos en de absentie van arch support of andere voetondersteuning. De buitenzool heeft geen hiel-tot-teen drop en is door het gebrek aan demping ook vrij plat in verhouding tot een hiking boot. Dit stelt de voet in staat om zo natuurlijk mogelijk te bewegen.

Dus in plaats van dat een schoen je voet en met name je voetboog ondersteunt, train jij met barefoot schoenen je voeten om jezelf, je arch en je spieren te ondersteunen. Je traint je spieren en ondervoet om zelf ondersteunend te zijn in plaats van dat je afhankelijk raakt van de schoen of laars. Dit leidt tot de ontwikkeling van een sterker en onafhankelijker systeem dat er in oorsprong voor gemaakt is om voor zichzelf te zorgen.

Als je dit zo leest denk je misschien dat de hele wereld barefoot moet gaan omdat barefoot schoenen overduidelijk de meest gezonde keuze zijn voor onze voeten. Feit is echter dat de barefoot schoen op z’n piek niet echt heeft kunnen doorbreken onder het grote publiek. Een kritiek moment was misschien wel de rechtzaak rondom het barefoot schoenenmerk Vibram, bekend om de teen schoenen.

Vibram rechtszaak

De rechtszaak werd in gang gezet door Valerie Bezdek met een aanklacht in Machecaussets, USA op maart 2012. Volgens gerechtelijke documenten beweerde Bezdek dat Vibram misleidende marketing gebruikte en valselijk reclame maakte voor de volgende voordelen van het dragen van zijn schoen, zonder zijn beweringen te baseren op enig wetenschappelijk onderzoek:

1. Versterkt de spieren in de voeten en onderbenen
2. Verbetert het bewegingsbereik in de enkels, voeten en tenen
3. Stimuleert de neurale functie die belangrijk is voor balans en behendigheid
4. Elimineert hiellift om de wervelkolom uit te lijnen en de houding te verbeteren
5. Laat de voet en het lichaam op natuurlijke wijze bewegen

Vibram, de maker van FiveFingers-hardloopschoenen op blote voeten, stemde in met een schikking van 3.5 miljoen euro. Hoewel het bedrijf elke vorm van misleiding ontkent, is het overeengekomen om claims te verwijderen dat de schoenen effectief zijn in het versterken van spieren of het verminderen van blessures. Klanten die vervolgens een claim indienen hadden recht op 18 tot 46 euro aan compensatie.

In 2012 vormen minimalistische hardloopschoenen maar liefst 15% van de gehele sportschoen verkoop. In 2016 zakte dit naar 2-3% door het ‘Vibram schandaal’, maar in 2020 schiet het terug naar 36%.

Wat zegt het echt?

De schikking, waarmee Vibram vrijwillig een geldbedrag betaalde aan de bekeurende instantie om uitspraak van de rechter te voorkomen, liet enige ruimte voor speculatie. Bij aanhangers van moderne schoenen met stabiliteitscontrole, structuur en hightech-functies werd echter de vlag uitgehangen. Voor hen betekende deze ‘overwinning van het gezond verstand’ de ondergang van minimalistische schoenen en diens gelovigen.

De wetenschap gaf ook nog een klap na. In 2013 bleek uit een onderzoek naar hardloopschoenen op blote voeten dat de hardlopers die Vibram-schoenen kregen een groter risico liepen op blessures. Na een trainingsperiode van 10 weken had de Vibram-groep “een significant grotere incidentie van beenmergoedeem, terwijl geen van beide groepen veranderingen in het zachte weefsel vertoonde”. 

Het advies aan degenen die willen overstappen op blootsvoets hardlopen was om dit geleidelijk te doen. Logisch ook, waar velen spreken over een transitietijd van ruim een jaar.

Wat zegt de wetenschap?

Het argument dat wij als mens zijn geëvolueerd op blote voeten, en dat we daarom een soortgelijke loopgang moeten bevorderen, is niet wetenschappelijk onderbouwd of bewezen. Echter is het wel logisch om te denken dat barefoot schoenen de meest natuurlijke en gezonde manier zijn om te lopen. Hoewel wetenschap het niet bevestigd, ontkracht het de claims ook niet.

De wetenschap is niet resoluut over de 5 claims van Vibram. Sterker nog, men suggereert nu dat deze verklaringen heel goed waar kunnen zijn.

1. Minder schoen voor sterkere spieren

Ja, minder schoen lijkt de spieren in de voeten te versterken. Uit een studie uit 2021 bleek dat deelnemers door het dragen van barefoot schoenen gedurende zes maanden gemiddeld 57,4% sterker werden in hun voeten. Een andere onderzoek uit 2012 toont aan dat wanneer de voetboog goed functioneert, bijna 20% van de mechanische energie die tijdens het hardlopen wordt opgewekt, behouden blijft. Sterke voeten tot een cruciaal kenmerk maken om een efficiënte hardloper te zijn.

De voetversterkende eigenschappen die men krijgt door op blote voeten te lopen, spelen ook een belangrijke rol bij het behouden van de uitlijning van onze tenen. Dit komt omdat wanneer de voeten zwak zijn en bij elke stap overproneren, de voetboog instort in het grote teengewricht – waardoor deze afwijkt in wat we identificeren als een bunionvorm. Wanneer je vervolgens de voetversterkende eigenschappen van schoenen op blote voeten combineert met hun brede, natuurlijk gevormde teendozen, heb je een recept voor een goede uitlijning van de tenen. Je tenen zitten vast in een gewoon paar rennen.

Doordat je voeten sterker worden, treedt er ook minder pronatie van de voet bij impact op de grond. Je voetspieren reguleren de mate van pronatie in je voet. Ze zorgen ervoor dat je voetboog niet volledig inzakt bij elke landing, waardoor overpronatie wordt voorkomen. Doordat je intrinsieke voetspieren je voetboog versterken neemt de supinatie van je voet toe. Dit verstevigd je basis voor de afzetfase van je loopcyclus.

2. Verbetering in bewegingsvrijheid

Ja, ook je bewegingsvrijheid neemt toe, en dit is logisch! Het sterker worden van je voeten is een logisch gevolg van een verhoogde mobiliteit ofwel bewegingsvrijheid. Doordat barefoot schoenen minder ondersteuning bieden aan de voetboog moeten je intrinsieke voetspieren meer en beter kunnen bewegen. Alleen beweging maakt je sterker, dus minder ondersteuning zorgt voor meer bewegingsvrijheid en eist dus ook meer kracht. 

Vergelijk het met alsof je voet moet herstellen van een botbreuk. Alsof gevolg van het in het gips plaatsen van je ledemaat vindt er atrofie plaats, waardoor je spieren verzwakken en verkleinen. Dit is het gevolg van een tekort aan beweging. Met schoenen werkt dit hetzelfde. Doordat barefoot schoenen te dragen haal je als het ware je voeten uit het gips. Hierdoor geef je ze de nodige bewegingsvrijheid om sterker te worden.

3. Minder interferentie verbetert de balans

Ja, minder interferentie tussen de voet en de grond kan de balans verbeteren, omdat het meer spieren in de voet activeert en deze sterker maakt. Hierdoor doen de intrinsieke voetspieren dus beter wat ze ook moeten doen. Barefoot lopen verbetert je enkelstabiliteit om twee redenen. 

De eerste reden is dat barefootschoenen een verbeterd gevoel van de grond geven dankzij hun minimalistische zolen. Dit extra gevoel stelt het lichaam in staat om de voetpositie sneller te voelen. Bij impact worden de stabiliserende spieren op het juiste moment ingeschakeld. Dit gevoel gaat zo goed als helemaal verloren wanneer je een hardloopschoen met demping van EVA-schuim draagt, waardoor jouw voet geen contact met de grond maakt. Als gevolg hiervan wordt het vermogen van het lichaam om te reageren op stabiliteitseisen aan het enkelgewricht vertraagd.

De tweede reden voor verbeterde enkelstabiliteit is te wijten aan het looppatroon van de voorvoet dat vaak wordt gezien bij hardlopers op blote voeten. Dit komt omdat je tenen eigenlijk net een soort voelsprieten voor je voeten zijn die bij elke landingen worden geactiveerd. Wanneer de voorkant van je voet als eerste op de grond landt, kunnen de tenen in de grond drukken. Vervolgens worden alle stabiliserende spieren waarmee elke teen is verbonden geactiveerd. Bij een heelstrike gebeurd dit simpelweg niet, omdat je tenen zich nog in de lucht begeven voordat ze op de grond klappen. Hierdoor kunnen ze bij elke stap niet bijdragen aan je voet- en enkelstabiliteit. Daarbij helpt al dit extra gevoel en activering van je voetspieren ook om je voeten te versterken

4. Houding verandert door eliminatie hiellift

Ja, als je hiellift elimineert, verandert je houding naar hoe we zijn geëvolueerd. Dit is niet per se beter. Het kan afhangen van het tempo dat je loopt en wat je doel is. Het ontwerp van de minimalistische schoen lijkt sterk op de anatomie van de menselijke voet. Het is te pijnlijk om op je hielen te landen zonder demping. Biomechanisch gezien is een voorvoetlanding efficiënter. In plaats van dat de voet voor het massamiddelpunt van het lichaam tegen de grond botst en het voorwaartse momentum afbreekt, landt de voet direct in lijn met het massamiddelpunt van het lichaam. Daardoor blijft het voorwaartse momentum behouden. 

Vermindering van de botskrachten. Wanneer de voet op de kop van het lichaam landt en bij de hiel tegen de grond botst, is er een zeer scherpe krachtpiek, bekend als de impact transiënt, die niet bestaat bij de blotevoetsloper die met de voorvoet slaat. Deze extra krachten tellen op over duizenden stappen, waardoor hardlopers met gedempte schoenen meer totale kracht op hun lichaam uitoefenen dan hardlopers met minimalistische schoenen. 

Voorvoetlopers ondervinden minder stootkracht omdat de achillespezen maximaal uitrekken als de voorvoet de grond raakt en de hiel daalt. En daarbij wordt de achillespees belast met elastische potentiële energie die vervolgens efficiënt als een katapult wordt losgelaten in de volgende stap. Mensen hebben dit vermogen omdat wij achillespezen hebben die tien keer zo lang zijn als die van andere primaten. Het is ook een van de belangrijkste redenen waarom wij zulke lange afstanden kunnen lopen.

5. Barefoot schoen zorgt voor natuurlijke beweging

Ja, wandelen of rennen met minimaal schoeisel zal voor een meer “natuurlijke” vorm zorgen dan grote, voluptueuze schoenen. Maar wat maakt dan natuurlijk? Vanuit evolutionair oogpunt is efficiëntie een goede graadmeter. Daarom kijken naar een verandering die optreedt bij hardlopen zonder barefoot schoenen. De verticale beweging – het op en neer gaan – tussen elke stap neemt af.

Volgens een studie uit 2014 gaat het om een vermindering van 6,8%. Dit betekent dat barefoot lopers bij elke stap minder tegen de zwaartekracht in hoeven te werken. Praktisch gezien verbruik je bij elke stap dus minder energie bij het op en neer gaan. Ervan uitgaande dat we allemaal een energiebron hebben die elke dag op kan, houd je meer energie over voor de voorwaartse beweging.

De verklaring achter dit mechanisme ligt mogelijk aan het lopen vanuit de heupen en de verandering in proprioceptie. Minimale schoenzoelen zorgen ervoor dat je meer gevoel hebt voor de grond. Als gevolg kan je lichaam sneller reageren bij impact door je been te verstijven, de impact te absorberen en snel over te gaan in de volgende stap in een verticale voorwaartse beweging.

Lagere contacttijd

De snellere reactietijd zorgt er ook voor dat je een kortere contacttijd met de grond hebt. Lopers op blote voeten blijken bij elke stap 12,7% minder tijd op de grond door te brengen dan lopers met gedempte schoenen. Uit een ander onderzoek, waarin hardlopen in schoenen van verschillende dikte werd vergeleken, bleek dat de contacttijd met de grond constant afneemt naarmate de schoenzolen dunner worden.

Een vermindering van contact met de grond is goed omdat er bij elke stap minder tijd is voor reactieve grondkrachten op het lichaam. Belasting is belasting, dus bij een afname van de belasting neemt het risico op overbelastingsblessures ook af. 

Hogere cadans bevordert gebruik elastisch weefsel

Wat er eigenlijk gebeurd is dat je cadans – het aantal stappen per minuut – ook omhoog gaat. Dit is weer efficiënter, omdat het een beter gebruik bevordert van de elastische weefsels van ons lichaam: ligamenten, pezen en fascia. Door de snelle bewegingen zorgt je bindweefsel voor een bounce als aanvulling op je spiercontractie. Dit is ook weer efficiënter, omdat je dus minder spierkracht gebruikt om vooruit te komen en de aerobe belasting van je lichaam lager is. Niet voor niets dat hardlopers op blote voeten 2,6-5,1% minder zuurstof verbruiken dan in traditionele hardloopschoenen. 

Waarom barefoot schoenen passen in een natuurlijke levensstijl?

Concluderend is de reden waarom barefoot schoenen passen in een natuurlijke levensstijl dat ze zich vormen naar de voet. Een groot contrast met je voeten forceren zich te vormen naar een schoen.

Het dragen van conventionele schoenen kan leiden tot serieuze problemen. Op de korte termijn voorkomen ze het ongemak dat wordt veroorzaakt door een hielstrike. Maar op de lange termijn kunnen de lichamelijke consequenties groot zijn. Naast blessures kun je denken aan slijtage aan knieën of heupen. Daarnaast vergroot een verminderde proprioceptie de kans om te vallen.

De demping, verhoogde hak en nauwe teendozen zorgen ervoor dat je voeten niet bewegen op de manier waarvoor ze geëvolueerd zijn. Er is een mismatch tussen evolutionaire biologie en culturele evolutie. Het oorspronkelijk functioneren van je voet gaat gebukt onder de menselijke drang naar een stijlvoller voorkomen of een betere prestatie.

Met het dragen van barefoot schoenen breng je de natuurlijke balans terug in je houding en bewegen. Het gebruiken en trainen van je intrinsieke voetspieren zorgen voor een betere stabiliteit en kracht. Je versterkt de boog van je voet waardoor je uitlijning correct blijft en je hoger kunt springen. Ook het vrij kunnen spreiden van je tenen een een lichtgewicht en flexibele schoen leidt tot optimaal balans.

Op barefoot schoenen groei je toe naar de sterkste en meest krachtige versie van jezelf. Soms is het beste wat we kunnen doen simpelweg de complexiteit verminderen en ons richten op eenvoud. Lees hier meer over de transitie naar barefoot schoenen.