De zeven eigenschappen van effectief leiderschap voor persoonlijk succes

Op het eerste gezicht heeft het boek ‘De zeven eigenschappen van effectief leiderschap’ van Stephen Covey veel weg van zo’n doorsnee zelfhulpbijbel die jou helpt om een managementfunctie aan te tikken. Echter leert de realiteit ons dat we een boek niet zomaar op z’n kaft kunnen beoordelen. Deze inspiratiebron voor velen gaat namelijk verder dan hoe jij jezelf op de werkvloer dient te manifesteren. 

Met klassieke Amerikaanse bravoure legt Stephen je uit hoe jij de leiding over jouw gehele eigen leven kunt pakken om dromen werkelijkheid te maken.

Aan de hand van de zeven eigenschappen van effectief leiderschap leer jij hoe je van binnen naar buiten je karakter uit kunt bouwen. Eerst door volledige verantwoordelijkheid over je eigen handelen te nemen en overwinningen op jezelf te boeken. Vervolgens om overwinningen te boeken op je omgeving door handen ineen te slaan en krachten te bundelen. Tot slot, om de cirkel rond te maken, vertelt de bestseller auteur ook nog hoe jij dit proces draaiende kunt houden door continu het wiel – jezelf dus – opnieuw uit te vinden.

Karakter bouwen in plaats van persoonlijkheid

De kracht van Stephen’s woorden vinden gewicht in het onderzoek dat hij heeft gedaan voordat hij het boek publiceerde in 1989. De auteur is destijds de literatuur van de afgelopen 200 jaar over succes ingedoken. Zo kwam hij tot de interessante ontdekking dat onze focus toen al de 50 voorgaande jaren was verschoven van karakter- naar ‘persoonlijkheidsethiek’. 

Sindsdien hechten wij naar zijn bevindingen klaarblijkelijk meer waarde aan ons publieke imago, een positieve houding, ons voorkomen en ons overkomen tijdens sociale interacties. Kortom, een focus op de wijze waarop we in ons ideaalbeeld verschijnen, het uiterlijke, in plaats van hoe we diep van binnen zijn, het innerlijke.

Meneer Covey zet ons met zijn universele en tijdloze principes weer met beide benen op de grond. De persoonlijkheidsethiek, waarin persoonlijke status sterk centraal staat, dient eerst plaats te maken voor karakterethiek waarin vaste innerlijke eigenschappen centraal staan. Met de zeven eigenschappen van effectief leiderschap kun jij jezelf van binnenuit ontwikkelen tot datgeen wat jij zelf succes noemt.

Volgens de wijsgeer is dit ook de natuurlijke gang van zaken, waar een authentieke persoonlijkheid ontspringt uit een sterk karakter. Je wilt namelijk geen persoonlijkheid ontwikkelen die is gebouwd op een spinnenweb aan leugens en loze woorden om het tekort aan karakter te verdoezelen. In plaats van je anders voor te doen en anderen te manipuleren om je eigen doelen en agenda te verwezenlijken, loont het veel meer om in je eigen ware kracht te staan.

Waar mensen dubbelhartigheid doorzien, is een karakter niet te vervalsen. Een sterk karakter laat zich volgens de christelijke Covey vangen in persoonlijke eigenschappen als:

• Integriteit
• Nederigheid
• Bescheidenheid
• Moed
• Rechtvaardigheid
• Geduld
• Eenvoud
• Daadkracht

Tipje van de ijsberg 

Wanneer jij jezelf verandert en karakter opbouwt wordt succes en effectiviteit gewoon natuurlijk. Op het moment dat jij leert vertrouwen op je innerlijke kracht ben je niet meer afhankelijk van persoonlijkheidstrekjes. Denk bijvoorbeeld aan de oneliners waarmee jij op het eerste oog goed voor de dag komt. Met een sterk karakter hoef jij je geen zorgen meer te maken over hoe mensen je zien. Jij weet namelijk je eigen waarde. 

Dus, hoe meer jij aan je karakter werkt, hoe minder jij je zorgen hoeft te maken over je reputatie. Reputatie is wat jij opbouwt om je in het openbaar thuis te voelen, terwijl karakter het fundament vormt waarop je dat huis het beste kunt bouwen.

Stel je de ijsberg voor die de Titanic liet zinken. De persoonlijkheidsethiek vormt slechts het topje boven water, wat mensen zien, terwijl karakter onder water de onverzettelijke basis vormt. Juist wat mensen niet direct zien is waar jij de zaden van grootsheid zaait.

Het probleem is dat mensen zich niet concentreren op de basis, maar op de top – op zoek naar olifantenpaadjes. Snelle oplossingen om beter voor de dag te komen.

No shortcuts

In alle eerlijkheid bestaat er geen kortere weg om succes te bereiken dan hard en vooral efficiënt werken. Of je er nu goed uit wilt zien, een gezond en atletisch lichaam wilt hebben, een studiebeurs wilt verdienen of rijk wilt worden. Het vraagt allemaal om toewijding, discipline en actie. Het ‘probleem’ met de meeste van ons is dat niet iedereen dit weet op te brengen. 

Wij mensen zijn nou eenmaal geprogrammeerd om liever lui dan moe te zijn. We willen dingen gemakkelijk en ‘nu direct’ onder de noemer van onmiddellijke bevrediging. Waar dit de valkuil voor falen vormt, vinden verliezers hun laatste houvast in projectie. Het is tenslotte veel gemakkelijker om iemand of iets anders de schuld te geven dan zelf de nodige vlieguren te maken. Om een ander af te blaffen in plaats van te erkennen dat het jouw eigen verantwoordelijkheid, dus schuld is. 

Dit onderscheidt succes van middelmatigheid. Richt je focus op de prijs, stippel een plan uit en maak fouten onderweg. Wijs jij met je vinger, dan dienen zich er altijd drie anderen aan die terug naar jou wijzen. Geef daarom je ouders, je vrienden, vrouwen of je huidskleur nooit de schuld voor je eigen tekortkomingen. Het is zaak om zo bewust mogelijk te worden van je eigen handelen – dat is namelijk waar jij wel invloed op hebt.

Je bouwt geen karakter over een nacht slapen. Door de zeven eigenschappen van effectief leiderschap te integreren in jouw basiskarakter en levensstijl volgt het succes ‘vanzelf’. Door deze eigen te maken en toe te passen, bereik jij absoluut je doelen en bouw jij betere relaties op.

De Zeven eigenschappen van effectief leiderschap

De zeven eigenschappen van effectief leiderschap bieden je een organisatiemodel of manier van denken die jou kan helpen om je doelen te bereiken en problemen beter en sneller op te lossen. Ze vertegenwoordigen principes voor effectiviteit die blijvend zijn. 

Ontdek hier hoe jij je gegeven tijd met basale, ware principes zo effectief en waardevol kunt benutten.

1. Wees proactief en focus je op wat jij kunt controleren

De eerste gewoonte baseert zich op het verhaal dat gaat over de cirkel van zorg en de cirkel van invloed. De cirkel van zorg wordt gevormd door alles waar je geen controle over hebt, zoals het weer, politiek, economie en je omgeving. Bijvoorbeeld de mening van anderen, wat mensen van je denken en de fouten die andere mensen maken. Je leest het goed: zaken waar jij weinig tot geen inspraak op hebt.

De cirkel van invloed geef je vorm met je eigen houding. Denk aan je hobby’s, wat je leest, welke vaardigheden je leert, je enthousiasme, hoe jij je vrije tijd besteedt en met wie je deze doorbrengt. Jij bepaalt ten slotte zelf wat er in deze cirkel gebeurd.

Nu je een beeld hebt over de cirkels van zorg en invloed is het belangrijk om rekening te houden met je houding. Er zijn namelijk twee manieren om te leven: proactief of reactief.

Proactief

Het woord ‘proactief’ zegt eigenlijk al genoeg: je bent actief en zet zelf de eerste stap, waardoor je zelf bepaald waar de situatie heengaat en dus altijd op de zaken vooruit loopt. In zekere zin handel je vanuit logica en ratio. Als proactief mens besef je dan ook dat jouw persoonlijke keuzes je leven bepalen, niet de omstandigheden. 

Als proactieveling klaag je niet over dingen waar je geen controle over hebt. Bovendien onderneem je actie om de dingen die je kunt controleren ook daadwerkelijk te verbeteren. Daarbij begrijp jij ook dat je soms niet de volledige controle over een bepaalde situatie hebt.  Daarentegen bepaal jij wel hoe je op een bepaalde situatie reageert.

Reactief

In het woord ‘reactief’ huist het gegeven dat je reageert, dus handelt op een impuls. Met een dergelijke mindset laat jij je dus altijd leiden – in vele gevallen door je eigen emoties. Als reactief mens klaag je dan ook over dingen waar je geen controle over hebt. Je prestaties en algehele stemming gaan gebukt onder de invloeden van je omgeving en andere externe krachten. Zo onderneem je geen actie en bovendien geen verantwoordelijkheid over de dingen die je kunt controleren.

Dit mechanisme ontwikkelt zich al in een vroeg stadium, bijvoorbeeld op school. Wanneer reactieve mensen niet slagen voor een test, geven ze op en is dit allemaal de schuld van de ander, zoals de toets of de leraar. 

In groot contrast nemen proactieve mensen juist wel verantwoordelijkheid en eigenaarschap. Zij zien elk obstakel als een uitdaging om nog harder te studeren en zichzelf te willen verbeteren. Als proactieveling vraag ​jij in een dergelijke situatie dus ​wat je kunt doen: “In plaats van een ander de schuld te geven en te klagen, kan niemand anders de schuld krijgen dan ikzelf”

Levensles

Concentreer je niet op datgeen waar jij geen controle op of over hebt, maar op wat je wel kunt beheersen. Wees je bewust van jouw omgeving, neem verantwoordelijkheid en onthoud dat als je eenmaal proactiever wordt binnen je invloedssfeer, deze ook groter wordt. In dit principe neemt de mate van kracht in je leven dus toe. Deze gewoonte heeft een enorme impact op je leven. 

Vraag jezelf af: Leef jij jouw leven of leeft het leven jou? Houd er rekening mee dat als jij niet zelf bepaalt, een ander dit voor jou doet. 

2. Begin met het einde voor ogen om te weten waar je naartoe leeft

Heb jij er ooit bij stilgestaan dat alle dingen in het leven twee keer worden gecreëerd? In de logica van Covey vorm jij de eerste keer in je hoofd en manifesteert de tweede keer zich in de echte wereld.

Je kunt er niet omheen dat alles zich eerst in je hoofd manifesteert. Dit gegeven vormt een mooi vertrekpunt om te stellen dat “om te komen waar je in het leven naartoe wilt, je eerst een kaart nodig hebt.” Om de reis zo effectief en succesvol mogelijk te maken dien je deze van te voren dus eerst goed in kaart te brengen. stippel een routeplan uit.

Bepaal levensdoelen, jouw bestemming en maak een plan hebben om daar te komen. Doe je dit niet, dan dwaal je uiteindelijk doelloos rond in het leven. Afhankelijk van wat voor leven jij wilt is het dus van groot belang om duidelijk te definiëren waar jij naartoe wilt.

De vraag waar jij heen wilt stellen is makkelijker dan deze beantwoorden. Neem hier dan ook even de tijd voor. Om jezelf op weg te helpen kun jij vervolgens uitstippelen waar jij over 5, 10 of 15 jaar wilt zijn. Zo dwaal je niet doelloos rond op de grillen van alle anderen. Over proactief gesproken!

De ladder beklimmen

Los van het feit dat een goed plan ook geen garantie biedt voor succes, bespaard het in het algemeen toch behoorlijk wat ellende. 

De ladder van succes is zo’n mooie metafoor om het belang van een duidelijk doel voor ogen tastbaar te maken. Stel je leven eens voor als een ladder. Je klimt de ladder op door hard te werken, de juiste dingen te doen en maand na maand, jaar na jaar op de ladder stappen te zetten. 

Terwijl je dus lekker aan het klimmen bent, blijft de tijd doortikken. Tijd die je niet meer terugkrijgt. Dus wat als jij eenmaal de ladder opklimt en jij je plotseling realiseert dat jouw ladder de hele tijd tegen de verkeerde muur leunde? Daar sta je dan.

Dit is dus het probleem waar veel mensen tegenaan klimmen. De meeste mensen komen uiteindelijk bedrogen uit, omdat ze geen duidelijke visie hebben. Als je niet weet hoe jij je leven moet leiden, loop je uiteindelijk in de val van geld, roem, erkenning en materialisme.

Persoonlijke missie

Wat kan helpen is het formuleren van een persoonlijke missie. Een missie geeft jouw leven meer betekenis en zin, omdat het je een richting geeft. Zo kun je een bewuste poging doen om je bestemming te bepalen en hier naartoe te werken. 

Bepaal je eigen lot, of iemand anders doet het voor je. – Jack Welch

Weet je niet hoe je een missie kunt vormen? Denk dan aan het einde van je leven. Houdt er rekening mee dat tijd en energie in een mensenleven eindig zijn. We gaan een keer dood, dus er komt een einde aan de rit. Wat wil je dan bereikt hebben en waar wil je dan aan terug kunnen denken? Waar wil je aan herinnert worden, door wie en waarom?

Dit laatste is cruciaal. Wanneer jij eenmaal een doel voor ogen hebt, kun je er een Waarom achter plaatsen, zoals Simon Sinek dat graag doet. Dit helpt je om te bepalen waar je het werkelijk echt voor doet. 

Maak van het hebben van veel geld niet de hoogste prioriteit. Dit middel maakt op zichzelf namelijk niet gelukkig. Met de waarom-vraag maak je duidelijk waar jij geld voor wilt hebben. Daar gaat het om. In dit antwoord huist jouw passie, jouw drijfveer, hetgeen waar je voor opstaat. Je bent toch niet op deze aarde geboren om veel geld te verdienen, veel spullen te kopen en weer dood te gaan, of wel? 

Waarde creëren

Denk aan wat je bij kunt dragen aan deze wereld. Iedereen is in staat om waarde toe te voegen aan het collectief. Jij ook, dus zoek uit wat dat is. In plaats van te vragen wat het leven je te bieden heeft, vraag je wat jij het leven te bieden hebt. Dit is je vertrek- en eindpunt, hier komt het allemaal samen. Breng dit onder woorden in een doel en waarden. Schrijf het op en maak je woorden tastbaar, zodat de belofte aan jezelf echt voelbaar is. Het staat ten slotte op papier.

Bij elke beslissing die je maakt kun je nagaan of deze in overeenstemming is met jouw missie. Dit maakt het makkelijker om keuzes en afwegingen te maken. Belangrijk is dat jij jezelf niet inhoudt. Durf groot te dromen, want het enige wat of wie jou tegen kan houden, ben jijzelf. Realiseer dat alles mogelijk is om jezelf niet in de weg te zitten. 

Heb jij er ooit bij stilgestaan dat wij mensen onszelf onderscheiden op deze wereld door onze verbeelding? Dit is onze grootste kracht, ook die van jou, dus wees niet bang om deze te gebruiken. Deze scheppingskracht is groter dan welke innerlijke angst, onzekerheid of twijfel dan ook. Laat je dus niet tegenhouden door je eigen verleden. Sta sterk in je schoenen. Jij schrijft het script. Jij bent de programmeur. Jij kunt alles manifesteren zolang je begint met het einde in gedachten. 

Belangrijk hierbij is dat je uiteindelijk wel echt begint en dat je op een tempo aan de slag gaat dat werkt voor jou. Zet geen te grote verwachtingen en neem kleine stapjes. 

3. Stel prioriteiten en doe belangrijke dingen eerst

Dus, wanneer jij als programmeur op het punt staat om te creëren, dan wil je natuurlijk wel weten waar je moet beginnen. Waar je eerder hebt geleerd dat we dingen twee keer creëren – eerst in de geest, dan in werkelijkheid – kun jij je stappenplan dus al uitdenken. Zo kun je de stappen en acties ondernemen die nodig zijn om je visie te realiseren. 

In een tijd waar men overspannen en overwerkt raakt is dit funest. Jij wilt toch niet in de waan van de dag leven, maar je eigen plan trekken?

Om zo efficiënt en succesvol mogelijk te presteren dien je erg bewust te zijn van je eigen handelen. Onderzoek je dagelijkse routines en gewoontes om je proces doelgericht te stroomlijnen en elke vorm van ruis te neutraliseren. Vraag jezelf af wat nu echt het belangrijkst voor je is, zodat je weet waar te beginnen. Of het nu je gezondheid, studie, werk, geliefde of familie is – wat dan ook – iets zo nutteloos als social media staat nooit bovenaan het lijstje, toch? In alle eerlijkheid vinden veel van ons er dan toch altijd weer onze heil in.

Dit komt omdat we er geen gewoonte van maken om prioriteiten te stellen. We maken er geen gewoonte van om de belangrijkste dingen op de eerste plaats te zetten. Daarom is het tijd om je te concentreren op wat er echt toe doet. Alleen door je doelgericht in te spannen kom jij waar je wilt komen en zijn in het leven. Doe je dit niet, dan dreigt de vicieuze cirkel waar succesvolle mensen je mee confronteren in hun promotiemateriaal. Je weet wel, de dagelijkse sleur van een 9 tot 5.

De vicieuze cirkel

Door kritisch te kijken naar de gewoonten die jouw leven domineren, kun je wijzigingen aanbrengen. Op het moment dat je het z’n beloop laat, verval je in gewoonten die op de lange termijn nadelig zijn voor je gezondheid en algehele gemoedstoestand. Wat is nu precies die vicieuze cirkel? Het volgende scenario geeft je een beter inzicht:

Het is niet ongebruikelijk om zo laat mogelijk op te staan, slecht te eten, laat vertrekken voor werk, in stress je weg naar werk te maken, ongeorganiseerd aan de slag te gaan, de gehele dag voor iedereen over en weer schakelen, vermoeid thuiskomen, door tijdsgebrek fastfood eten en laat naar bed gaan omdat je in je vrije tijd nog een serie bent gaan kijken. De volgende dag wordt je weer op dezelfde manier laat wakker en begint alles weer van voor af aan.

Voila, de vicieuze cirkel! 

Herkenbaar? Deze vicieuze cirkel is dus de uitkomst van geen prioriteiten stellen en niet eerst beginnen bij het belangrijkste. Maar hoe doorbreek je deze cyclus?

Tijdmanagement

Om de vraag te beantwoorden moet jij je bewust worden van hoe effectief jij nu met je tijd omgaat. Alleen door kritisch te kijken naar jouw tijdsbesteding, kun je positieve wijzigingen toepassen. Door middel van tijdmanagement geef jij meer focus aan de tijd die je besteed om bepaalde zaken voor elkaar te krijgen. 

Hoe doet men dat over het algemeen?

Voor de eenvoud schrijven we vaak een gigantische takenlijst uit – om deze vervolgens van boven naar beneden af te werken. In principe is hier niks mis mee, maar als je het een en ander niet prioriteert liggen problemen op de loer. Dan loop je namelijk het risico dat je strategie of planning door één onderbreking of noodgeval alsnog volledig in de soep loopt. 

Vandaar dat je met de belangrijkste dingen eerst moet beginnen. Dit klinkt misschien eenvoudig, maar meneer Covey heeft er niet voor niks een structuur voor uitgedacht. Op chronologische wijze categoriseert hij taken met urgentie en belang als maatstaven. 

Bij urgentie is er sprake van tijdsgebonden noodzaak en met belang wordt er gedoeld op voorrang op basis van waarde. 

Prioriteiten stellen

Om je tijdmanagementschema wel op orde te krijgen kun je aan de hand van de volgende categorieën jouw plannen in gaan delen. 

1. Beheer crisis en probleemoplossing

Tot deze categorie behoren activiteiten die zowel dringend als belangrijk zijn, noodzakelijk zelfs. Denk bijvoorbeeld aan brand blussen of rennen voor je leven. Het heeft een groot ‘niet denken, maar doen’-gehalte, dus is een kwestie van reactieve mentaliteit.

2. Focus op strategie en waarden

Tot deze categorie behoren activiteiten die niet urgent, maar wel belangrijk zijn. Denk bijvoorbeeld aan je gezondheid, relaties, gezin en planning met activiteiten die succes en groei bevorderen.

3. Voorkom onderbrekingen en werkdruk

Tot deze categorie behoren activiteiten die niet belangrijk, maar wel urgent zijn. Denk aan onderbrekingen, vergaderingen, zakelijk contact en noodsituaties van andere mensen.

4. Beperk het triviale en onzinnige

Tot deze categorie behoren de activiteiten die niet belangrijk en niet urgent zijn. Denk aan koffie drinken, socializen en scrollen op social media. Dit is nu typisch lui werk en tijdverspilling – het bezig zijn om het bezig zijn. Hoewel dit natuurlijk best aangenaam is, scoort het laag op het scorebord van efficiëntie en succes. 

Plan je levensstijl

Wanneer jij je focust op datgeen wat gebeuren moet, pluk je daar fysiek, mentaal, emotioneel en relationeel de vruchten van. Je springt vroeg en energiek uit de veren. Om je lichaam te activeren werk jij je 30 minuten in het zweet met een workout. Vervolgens voed jij je met een gezond ontbijtje om daarna op tijd naar werk te vertrekken. Omdat je alle tijd hebt verloopt de reis soepel en voel jij je ontspannen. 

Eenmaal op werk aangekomen werk je eerst alleen aan datgeen wat echt belangrijk is, maar niet urgent. Indien nodig handel je noodgevallen af als een pro. Voor activiteiten uit categorie drie en vier is geen tijd. Zo kun jij met een voldaan gevoel gaan lunchen, terwijl je de rest van de dag uitdenkt. 

Aan het einde van de dag vink jij de taken af en plan je de volgende dag in. Met een voldaan keer je huiswaarts om wederom een ontspannen een lekkere en gezonde maaltijd te nuttigen. Voor het slapengaan kom je tot rust door het lezen van een boek. 

Aan het einde van deze optelsom heb je meer ruimte om het leven te overzien en erover na te denken. In deze staat plan jij eenvoudiger waar jij naartoe wil in het leven, waar je werkelijk wilt zijn en hoe daar te geraken – te beginnen met het einde in gedachten.

Waarom?

Bij het lezen van laatstgenoemde scenario kun jij je afvragen waarvoor je een dergelijke structuur zou aanbrengen in je werkdag of leven. Ook hier kun je met het einde in gedachten beginnen. Waarom? Uiteindelijk wenst niemand op zijn of haar sterfbed om meer uren gewerkt te hebben, of vaker op Facebook gescrold te hebben. 

Concentreer je dus op wat belangrijk is en maak van bepaalde zaken een prioriteit. Je hoeft jezelf niet kapot te werken om succes te ervaren. Omarm het concept van slim met je tijd omgaan, rust, reflectie en persoonlijke groei.

4. Denk in termen van win/win en streef naar gezamenlijk profijt

In het vierde onderdeel van de 7 eigenschappen van effectief leiderschap maakt Stephen Covey onderscheid tussen persoonlijke en zakelijke relaties. Wil jij winnen, dan moet je effectief kunnen samenwerken, en dit gaat niet door het ene belang boven het andere te plaatsen. 

Uiteindelijk is iedereen egoïstisch genoeg om vooral aan zichzelf te denken. Houd hier rekening mee tijdens je volgende potentiële samenwerking, zodat je ervoor zorgt dat iedereen wint. Dit vraagt een andere mindset, namelijk eentje die denkt in overvloed in plaats van schaarste. 

Denk jij namelijk in schaarste, dan moet het een ten koste van de ander, omdat er anders niet genoeg is. Op het moment dat iets niet genoeg zou zijn, komt er een negatieve energie in het spel. Je creëert een situatie waar het wet van de sterkste of slimste geldt.

Zo verval je al snel in primitief gedachtegoed van winners en verliezers. Omdat jij wilt winnen, moet de ander verliezen, maar waarom? Juist, gun een ander net zoveel als jij zelf en opereer in termen als aandacht, liefde en geluk. 

Vijf uitkomsten

Als er een situatie ontstaat tussen twee of meerdere personen zijn er altijd meerdere uitkomsten die zich kunnen ontvouwen. Covey zet de volgende vijf uitkomsten uiteen om voor jou te snappen waarom win-win zo belangrijk is.

1. Verliezen – winnen / Winnen – verliezen

typische mentaliteit voor de meesten: om te winnen moet je verliezen. Iemand zal het goede einde van de deal hebben en iemand zal worden genaaid. Dit is een slechte mentaliteit, maar mensen houden zich eraan omdat ze een slechte mentaliteit van schaarste hebben. Een gebrek aan een mentaliteit van overvloed.

2. Verlies – Verlies

Dit is vaak de uitkomst van een situatie waarin twee of meerdere personen het licht niet in elkaars ogen gunnen. Bijvoorbeeld wanneer men in een huwelijk slecht uit elkaar gaat. Je wilt als het ware niet dat de ander ook maar iets wint, dus neem jij je verlies met een verlies voor beiden. Niemand profiteert dus van de keuze.

3. Winnen

Hier gaat het om niks anders dan jijzelf. Je eigen belang is het enige dat telt en daarom is er geen sprake van waarde voor een ander. Alleen om te krijgen wat je wilt en geen waarde te geven aan wat je wilt. Tenzij jij de last van puur egoïsme kunt dragen, zul je hier niet heel veel verder mee komen in het leven.

4. Geen deal

Hier is de uitkomst voor beide partijen neutraal. Als je niet tot een deal kunt komen waar er geen voordeel is, dan is er geen deal. Elk schudden elkaar dan de hand en gaan hun eigen weg.

5. Win – Win

Bij een win-win is er altijd sprake van een wederzijds voordeel. Met een voordelige oplossing voor beide partijen als uitgangspunt hoef je niet te rivaliseren, maar kun je samenwerken. Gun je competitie net zoveel als jijzelf en zie wat er gebeurd. Houd in je achterhoofd dat er genoeg is voor iedereen, omdat we leven in overvloed. 

Zo kun je kennis delen en samen winst pakken. Denk bijvoorbeeld aan een situatie waarbij jij een boek schrijft om al datgeen wat jij weet door te geven. De ander koopt jouw boek. Hiervoor breng jij 20 euro in rekening, maar de ander krijgt hier wel kennis voor terug – mits diegene je boek leest. Kortom: een voordelige deal voor beide partijen.

Regels van het spel

Om dit in goede banen te geleiden zijn er regels waar je rekening mee kunt houden in plaats van domweg te vertrouwen op het goede in de mens. Om werkelijk profijt te hebben van win-win-mentaliteit dien je afspraken te maken op vijf gebieden:

1. Karakter: Heb wederzijds een volwassen houding die vertrouwen uitstraalt.
2. Relaties: Heb wederzijds de wil om elkaar te begrijpen en te zoeken naar een derde uitkomst.
3. Overeenkomst: Heb het wederzijds over de eisen, richtlijnen, strategie, benodigde middelen, inzet, verantwoordelijkheid en prestaties, resultaten en gevolgen. Sluit een contract!
4. Structuur: Heb het over de interne systemen  zoals planning, scholing, communicatie en financiën.
5. Proces: Heb wederzijds oog voor de ander en diens eventuele obstakels voor een zo goed mogelijke afstemming.

Wees vooral niet bang en houdt moed om een ander net zoveel te gunnen als jijzelf. We hoeven elkaar niet te verpletteren, we kunnen in plaats daarvan samenwerken. Lukt dit niet? Dan rest er nog altijd het maken van een compromis, een ‘no deal’. 

5. Probeer eerst te begrijpen om begrepen te worden

Om het vijfde aspect van de zeven eigenschappen van effectief leiderschap te duiden neemt Stephen ons mee in een gesprek met zijn zoon. Omdat hij niet doorkomt in het hoofd van de zoon, neemt hij dit probleem door met een vriend en zegt: “Ik kan mijn zoon soms gewoon niet doorgronden, hij luistert niet naar me.”

De vriend zegt: “Laat me dit duidelijk maken, je begrijpt je zoon niet omdat hij niet naar je luistert? Als je iemand wilt begrijpen, dan moet je wel eerst naar ze willen luisteren.”

Snap je? Je hebt niet voor niks twee oren en maar een mond. Om de ander te begrijpen, moeten we stil zijn en eerst wel willen luisteren, en niet andersom. Hoewel dit principe eigenlijk voortvloeit uit gezond verstand, is dit wel waar onze relaties spaak op lopen. We worden vaak boos op mensen, omdat ze niet denken zoals wij denken. Juist hier tonen wij ons geen rationele, maar emotionele wezens.

We zien de wereld allemaal anders vanuit ons eigen perspectief, gebaseerd op onze eigen ervaringen, waarden, herinneringen en overtuigingen. Je kunt iemand niet echt begrijpen zonder naar hem of haar te luisteren. Om deze reden is het belangrijk om eerst het perspectief van de ander te begrijpen: hoe diegene zich voelt en waarom. 

Dit wordt empathisch luisteren genoemd, het hoogste niveau van luisteren. Andere vormen van luisteren zijn:

• Negeren
• Doen alsof je luistert
• Selectief horen
• Aandachtig luisteren.

Deze andere vormen zijn niet erg effectief, hoewel velen van ons toch op deze niveaus luisteren. De meeste mensen luisteren namelijk niet met de bedoeling om te begrijpen, maar om te antwoorden voordat de ander klaar is met praten. 

De meeste mensen luisteren niet met de intentie om te begrijpen, ze luisteren met de bedoeling om te antwoorden. – Stephen Covey

Wees geduldig

Wat we hiervan mee kunnen nemen is het volgende: luister om te begrijpen, voordat je oordeelt, actie onderneemt of een bijdrage levert. Een mooi voorbeeld om het belang van dit principe echt te snappen is je een situatie met een vrouw voor te stellen – een vrouw die vol in haar emoties zit.

Als de vrouw zegt: “Ik haat mijn werk”, spring je niet direct naar een oplossing, maar vraag je door met zoiets als: “Je geniet niet van je werk en je voelt je er boos over?”

Op deze wijze creëer je ruimte voor haar en tunen jullie in op dezelfde frequentie. Nogmaals, zij wil haar verhaal kwijt en zich begrepen voelen. Luister met de bedoeling om haar intellectueel en emotioneel te begrijpen, pas dan kun je verder gaan om de situatie te herstellen. De tijd om begrepen te worden is wanneer het gesprek tot logica leidt en zij jou om advies vraagt

De vrouw vraagt dan bijvoorbeeld: “Moet ik een andere baan zoeken?”

Deze uitnodiging opent de deuren voor jou om begrepen te worden. Dit is het moment waarop jij een advies kunt geven, gebaseerd op wat zij jou allemaal heeft verteld.

Pas op! Zodra het weer op een emotioneel niveau komt, luister je weer empathisch, totdat er weer ruimte is voor logica. Uiteindelijk zorgt dit voor een sfeer van vertrouwelijk contact.

6. Werk synergetisch door profijt uit persoonlijke verschillen te halen

Het idee achter synergie is dat verschillende mensen verschillende meningen, ideeën, perspectieven en sterke punten aan tafel brengen. In plaats van deze verschillen simpelweg voor lief te nemen, doen we er beter aan om deze te vieren – te verenigen.

Door krachten te bundelen leren we onze verschillen echt te waarderen. Een goede CEO smeedt dan ook de beste plannen en oplossingen door zijn experts in verschillende onderwerpen en vakgebieden om input te vragen. Zo wordt er eerst tot holistische hoogtes uitgezoomd om uiteenlopende perspectieven in kaart te brengen, om vervolgens te focussen op de best mogelijke toepasbare oplossing.

Dit is niet de oplossing van de CEO, of een van de experts, maar een derde betere manier die recht doet aan ieders wensen. Geen compromis, maar iets nieuws – je vult elkaar letterlijk en figuurlijk aan.

1 + 1 = ?

Een andere manier om synergie tastelijk te maken, is door twee stukken hout samen te voegen. Één stuk hout is niet zo sterk – breek je zo doormidden – maar als je er twee aan elkaar monteert, neemt de algehele sterkte toe keer twee. Hetzelfde effect kun jij ook creëren in teamverband. Met meerdere handen of hersenen krijg jij veelal meer voor elkaar.

Afhankelijk van de combinatie aan personen kan met synergie tussen mensen 1 + 1 zelfs gelijk staan aan meerdere, tientallen tot honderden mensen. 

Het is dus altijd de uitdaging om te bedenken hoe individuele kwaliteiten van uiteenlopende personen kunnen worden gebundeld om iets nog veel groters te creëren. Het perfecte voorbeeld is het menselijk lichaam. Er zijn veel afzonderlijke onderdelen die allemaal op zichzelf al geweldig zijn, maar alle onderdelen samen creëren iets geweldigs.

Waarom? Omdat je meer obstakels kunt overbruggen. Denk bijvoorbeeld aan een muur die voor je neus staat waar je niet omheen kunt, maar alleen overheen. Als deze muur te hoog voor jou is, dan helpt het als de een de ander een zetje geeft, waarna degene die de muur heeft beklommen de ander weer omhoog trekt. Zo kom je er beiden overheen, in plaats van beiden niet. 

7. Hou de zaag scherp en blijf jezelf vernieuwen

In ‘Sharpen the saw’ neemt Stephen Covey ons mee in een verhaal over twee mannen, waarbij een passerende man een andere man een boom ziet zagen. De passant zegt tegen de ander: “Hé, waarom slijp je die zaag niet eerst? In dit tempo duurt het 6 uur.” Waarop de zager reageert: “Ik heb geen tijd om de zaag te slijpen. Ik moet deze boom omzagen.”

Dan antwoordt de man die wil helpen: “Als je die zaag een uur slijpt, duurt het maar 3 uur om de boom om te hakken. Je hebt geen tijd om de zaag niet te slijpen.” 

Volgens deze logica zou de zagende man twee uur van zijn tijd besparen. Toch denkt de zagende man niet tactisch op de lange termijn, maar handelt met zijn botte verstand, en zaag.

Vier aandachtspunten om scherp te blijven

Dit voorbeeld kan op veel verschillende aspecten of vlakten van ons leven worden toegepast. Wij zijn de instrumenten, en we moeten regelmatig vier dimensies onderhouden om scherp te blijven op ons functioneren: fysiek, spiritueel, mentaal en sociaal.

1. Fysieke dimensie: het lichaam

Een gezond lichaam is essentieel om goed te blijven functioneren. Alles is namelijk verbonden. Wanneer jij er lichamelijk op achteruit gaat, kun jij dermate veel energie of kracht verliezen dat jij mentaal of geestelijk breekt. 

Tegelijkertijd kan het super bekrachtigend werken wanneer jij je letterlijk en figuurlijk lekker in je eigen vel voelt, omdat jij je lichaam goed onderhoudt. Waar het leven vrij lang duurt is sporten niet per se urgent, maar wel zeer belangrijk op de lange termijn. 

Door jezelf bijvoorbeeld elke dag 30 minuten in het zweet te werken en gezond te eten zul jij je nu en later beter voelen – simpelweg omdat je meer weerstand opbouwt en minder overgewicht mee sjouwt. Verkeer jij 30 jaar lang in passiviteit, dan zul jij vroeg of laat de prijs betalen als jij je in het ziekenhuis meldt met allerlei lichamelijke aandoeningen.

Dingen die je kunt doen om je lichaam te sterken:

• Genoeg bewegen
• Gezond eten
• Dagelijks relaxen
• Diep slapen

2. Spirituele dimensie: de ziel

Om je niet te veel te laten leiden door het stoffelijke, kun jij je ontfermen over je ziel. Dit is het stukje van de puzzel waar de materialistische wetenschap namelijk geen antwoord op heeft.

Voor jou zaak om hier op een andere manier bij stil te staan. Vraag jezelf af, of denk na over: “Wie ben ik? Waar ga ik heen?” Om jezelf op weg te helpen kun je gaan mediteren, bidden of jezelf tot expressie brengen door middel van muziek of kunst.

Dingen die je kunt doen om je ziel te verrijken:

• Mediteren of bidden
• Wandelen door de natuur
• Kunst creëren
• In je dagboek schrijven

3. Cognitieve dimensie: de hersenen

Om niet te vergeten waar jij het allemaal voor doet, moet jij je hersenen blijven aanscherpen. Een geintje natuurlijk, maar er zit zeker een seintje in. 

Je brein heeft het vermogen om te leren en te groeien naarmate je ouder wordt – een proces dat hersenplasticiteit wordt genoemd – maar daarvoor moet je het regelmatig trainen. Dit kan zijn door videospelletjes te spelen, puzzels op te lossen of te lezen.

Onthoud dat lezen voor je geest is wat lichaamsbeweging is voor jouw lichaam.

Een andere cliché is dat kennis macht is. Met kennis kun jij namelijk invloed uitoefenen op jouw omgeving. Het scherpt onze vaardigheden aan, zoals redeneren en probleemoplossend vermogen. Het draait allemaal om verdiepen, net als de wortels van een boom, omdat je dan veel stevigere grond hebt om op te staan.

Als jij beroep kunt doen op een sterke basiskennis of kennisbasis zullen je hersenen soepeler en effectiever functioneren. We worden nu eenmaal slimmer met de kracht van kennis, waardoor we problemen gemakkelijker oplossen en anderen te slim af kunnen zijn.

Blijf dus leren, verkennen en uitbreiden door jezelf te onderwijzen, jezelf te ontplooien in een andere cultuur, totdat de student de meester wordt en jij anderen kunt onderwijzen.

Dingen die je kunt doen om je hersenen te ontwikkelen:

• Artikelen of boeken lezen
• Zelf schrijven
• Een opleiding, cursus of training volgen
• Podcasts luisteren of documentaires kijken

4. Sociaal-emotionele dimensie: het hart

Natuurlijk kun jij in je uppie een prima bestaan opbouwen en leven. Echter is er niks zo krachtigs en waardevol als een gemeenschapsverband die jij deelt binnen een familie, vriendenkring of religie. Om de vruchten van het leven te plukken doe je er verstandig aan om relaties op te bouwen met geestverwanten en gelijkgestemden.

Waak ervoor dat jij niet van andere afhankelijk wordt, of zij van jou, maar dat alle partijen onderling afhankelijk leven. Los van succes zul jij altijd het meeste geluk ervaren door tijd door te brengen met familie en vrienden.

Met alle vier de gebieden kunnen we continue verbetering zoeken. We moeten onszelf continu vernieuwen. De beste manier om jouw toekomstige potentieel te ontketenen, is door in jezelf te blijven investeren. Jij bent zelf de beste investering, want wat jij investeert in jezelf, zal zich vroeg of laat weer uitbetalen, en bovendien niet verloren gaan. Investeer in jezelf, streef naar continu leren en verbeteren, waarbij je ook elk van de andere gewoonten vernieuwt.

Dingen die je kunt doen om je hart te verwarmen:

• Relaties versterken
• Iets voor een ander doen
• Iemand emotioneel steunen
• Zelf je gevoelens delen

Meester jouw leven

Gewoonte 7 houd je fris om de andere zes aan te kunnen. Denk erom: je kunt heel deskundig en intellectueel onderwezen zijn, maar uiteindelijk word je beoordeeld op karakter en mentaliteit. Wat doe jij met de kennis en wijsheid die je hebt?

Integreer de 7 eigenschappen voor effectief leiderschap in je leven. Probeer ze niet alleen intellectueel te begrijpen, maar probeer ze na te leven. Pas deze gewoonten toe en leer ze aan anderen, want de beste manier om te leren is door ze aan iemand anders te leren. 

Op het moment dat de student klaar is met leren treedt de meester naar voren. Succes is een levenslang proces dat geduld vereist. Het is geen snelle oplossing, het zal niet van de ene op de andere dag gebeuren en het zal een uitdaging zijn. 

Wat jouw ladder ook is, onderweg kom je obstakels tegen, val je een paar keer terug, maar ook het vallen is noodzakelijk. Oude gewoontes zullen je naar beneden halen, maar geef niet op. Blijf jezelf pushen en je zult nieuwe hoogten van effectiviteit bereiken. Sta open voor zelfontdekking en blijf open van geest naarmate je vordert.

De reis van zelfontwikkeling die je doormaakt

Wellicht dat je er niet meer bij stil hebt gestaan, maar met de 7 gewoonten van effectief leiderschap doorloop jij drie fases van persoonlijke groei. Eerst pak jij je afhankelijkheid aan, vervolgens sterk jij jezelf als onafhankelijk individu en vervolgens streef jij naar onderlinge onafhankelijkheid.

Afhankelijkheid

De eerste 3 gewoonten gaan over zelfbeheersing. Ze zorgen ervoor dat jij als afhankelijk persoon uitgroeit naar iemand die op eigen benen kan staan. Als je terugleest zul je zien dat de gewoonten gaan over zelfbeheersing. Ze helpen je om als individu effectiever te worden door innerlijke kracht, karakter, doel en waarden te ontwikkelen.

Denk hierbij aan de relatie tussen het kind en de moeder, of de baas en de werknemer – als de werknemer zijn eigen innerlijke kracht, waarden en doel mist. Het is de houding van ‘jij’.

Onafhankelijkheid

De volgende 3 gewoonten, gewoonten 4-6, gaan over relaties. Ze helpen je van onafhankelijk naar onderling afhankelijk te zijn. Dit is het hoogste niveau van wat Stephen Covey het volwassenheid continuüm noemt. De integratie van deze gewoonten kan jou helpen een effectieve en onderling zelfstandige relatie met anderen op te bouwen.

Om van afhankelijkheid naar onafhankelijkheid over te gaan, moet je de eerste 3 gewoonten vastleggen. Dit is de houding van ‘ik’, waarbij jij voor je eigen waarde en visie gaat staan.

Onderlinge onafhankelijkheid

Met onderlinge afhankelijkheid doelt Covey op het combineren van talenten en capaciteiten om iets nog beter te maken. Het betreft je omgang met andere mensen, hoe je de behoeften van mensen kunt lezen, hoe jij je kunt inleven en hoe je kunt samenwerken. 

De regel is wel dat je eerst van afhankelijk naar onafhankelijk moet gaan voordat je daadwerkelijk onderling onafhankelijk van elkaar kunt zijn. Zo kun jij namelijk zelf je steentje bijdragen aan het grotere geheel.

Uiteindelijk leer je denken als een team en streef je naar co-creatie. Denk aan familie of aan een huwelijk, waarin er ook een teammentaliteit nodig is om iets moois te bouwen. Dit is de instelling van ‘we bereiken wat we samen willen’ – de houding van ‘wij’.

Check onze handleiding voor zelfontwikkeling om nog verder te groeien. Wil jij hulp om de theorie ook in praktijk te brengen? Neem dan een kijkje op de website van Franklin Covey.